Tuesday, March 24, 2015

"Bomba Doshi" dhe bomba te diga e Liqenit


"Bomba Doshi" e kanë quajtur ngjarjen që na mbajti e po na mban vëmendjen pezull këto dhjetë ditë. Figura e bombës që shpërthen nënkupton në këtë rast një gjë që trondit, skandalizon, ngaqë dalin në pah shumë të palara. Por kjo "bombë",, sipas mendimit tim, thellë thellë tërheq vëmendjen jo aq për shkak të intrigës policore apo kriminale që mban brenda, se sa për shkak të nevojës për ndryshim që kanë njerëzit. Ajo ka tërhequr vëmendjen e njerëzve pikërisht mbi shpresën se, pas kësaj, diçka do të ndodhë, duhet të ndodhë, sepse s'mban më ujë pilafi, sepse ka një tejngopje me të keqen.
Si ndarës i kësaj shprese më tërhoqën vemendjen në fjalimin e Bashës në protestën e opozitës dy fraza që pasuan njëra tjetrën: "Ne do ta shkulim të keqen! Ne do ta shporrim Edi Ramën dhe Ilir Metën!".
Pse më tërhoqën vëmendjen? Sepse sapo dëgjoj këtë lloj formulimi ku e keqja identifikohet me ndonjë emër të përveçëm dhe gjithshka rrotullohet aty, tek emri i përveçëm "Berisha", "Nano", "Meta", "Rama", "Basha" etj.  zhgënjehem, më vjen të nënqesh dhe të përjetoj pikërisht sabotimin e shpresës. Sepse kemi njëzet vjet që në këtë teatrin gjithnjë e më banal të politikës sonë, aktorët tanë, në luftën e tyre për manipulim të njerëzve, i japin të keqes emra të përveçëm kundërshtarësh ndërkohë që ajo, e keqja, si sistem, marshon duke u bërë gjithnjë e më agresive. Përvoja na ka treguar se aktorët e këtij teatri si emra të përveçëm i kanë shërbyer asaj (të keqes) thjesht për ta kamufluar që të lëshojë rrënjët edhe më thellë, ku të mundë, deri sa na ka hyrë në Parlament në formën e krimit.  Prandaj unë them se nuk ka më shqiptar që të emocionohet e të ndjejë shpresë duke dëgjuar fraza të tilla si: "Ne do ta shporrim Edi Ramën dhe Ilir Metën!". Madje edhe shfaqja e fundit në formë drame dhe komedie e bombës Doshi sikur po shërben për të harruar marrshimin e të keqes si sistem.
***
Për të sqaruar më mirë se ç'dua të them po jap disa pasazhe të një kronike që u eklipsua krejtësisht  gjatë këtyre ditëve. E kam fjalën për protestat e një grupi të rinjsh kundër bombës së ndërtimeve tek diga e Liqenit Artificial të Tiranës që do të shkatërrojë hapësirat publike dhe të gjelbërta pranë liqenit.  Ata e quajnë njerit tjetrin me shaka "betonsa" ose "antibetonsa", por në publik janë të gjithë të rinj me emrin: "qytetarët për Parkun". I kanë dorëzuar Kryeministrit, Presidentit, por edhe Metës një rezolute ku shtjellojnë se përse nuk duhet ndërtuar sot në të gjitha hapesirat publike të mbetura e veçanërisht pranë Liqenit. Kanë protestuar tek diga, ku po bëhen ndërtimet (duke na paralajmëruar se përveç të keqes që po bëhet atje ky projekt i hap rrugë tharjes së  liqenit). Kanë deklaruar se nuk do të votojnë askend që nuk e merr përsipër rikualifikimin e të gjithë zonës rreth liqenit me thirrjen: "Qytetarët për parkun, zero park, zero vota." Protestën e fundit e kishin tek Gjykata Administrative e shkallës së parë për t'i treguar asaj edhe një herë se është në kohë që të rishohë vendimin e ndërtimeve.
E kanë me Bashkinë e Bashës që ka dhëne lejen dhe me Kryeministrin Rama që bën sikur çon INUK-un, por ndërkohe atje po zbatohet projekti i tij i vitit 2003: Tirana Rocks. Kanë protestuar edhe para Kryeministrisë për t'i kërkuar Ramës të shprehet publikisht për këtë, por asgjë deri me sot.
Ç'lidhje ka kjo me rastin Doshi do të thotë lexuesi. Po si nuk paska. Ka lidhjen me të keqen, me rrënjët e së keqes që marrshon, me sistemin që marshon, i të cilit bomba Doshi është thjesht vetëm një frut pak më i hidhur, por jo i vetmi.  Sepse bomba Doshi e pastruar nga tërë intrigat e vrasjes apo inskenimit të vrasjes së tij është një nga të shumtat ngjarje që, po ta ndjekësh, siç nuk po ndiqet, të çon tek rrënjët e të keqes që ka prodhur edhe bombën tek Diga: tek sistemi i përdorimit të politikës sonë nga njerëz që pa dallim feje, krahine dhe ideje punojnë në mënyrë më së shumti kriminale ndaj të mirës publike. Nganjëherë punët kriminale shkojnë deri në vrasje apo kërcënim për vrasje, por edhe kur nuk shkojnë deri aty në më të shumtën krime janë. Dhe ka një llogjikë në punët  e krimit që sintetizohet në atë thënien: "krimi ndjall krimin". Sikurse është thënë në shtyp mëse një herë Doshi, në bashkëpunim me Metën, ka privatizuar Profarmën, Ajkën, ka zhvilluar bizneset e tij në Veri, pastaj, gjithë në funksion të intereasve të tij, ka qenë në një grup Parlamentar në mbështetje të Berishës  ku ministër i Shëndetësisë ishte kryetri i këtij grupi Nard Noka, pastaj u bë me Ramën për të përmbysur Berishën dhe u bë deputet. Të gjitha këto lëvizje politike dhe përfitimet që kanë rrjedhur pas tyre kanë bërë që të qarkullojnë lloj lloj versionesh mbi atë se pse do ta vriste Meta deputetin e PS. Midis tyre edhe versioni se nuk kanë rënë dakort për ndarjen e shifrës që i takonte Metës për favoret që i ka bërë Doshit. Por për, mua pak rëndësi ka a janë apo jo të vërteta këto. Për mua ka rëndësi se nuk ka shqiptar që nuk e di se ashtu si Doshi funksionojnë edhe pasunarë të tjerë që sponsorizojnë të dy partitë dhe  vazhdojnë të pasurohen në kurriz të përkeqësimit të jetës së shumicës së shqiptarëve. Edhe rasti i bombës tek diga, në thelb, për mua, është e njëjta histori. Projektin e bëri Rama lejen e dha Basha - tani të dy palët në teatrin në skenë bëjnë sikur duan të pastrojnë të keqen duke përdorur ndonjë emër të përveçëm, gjithë duke qenë të lildhur në prapaskenë me fijet e këtyre interesave.
Në një shkrim të tij të fundit Andi Bushati, duke anlizuar "bombën Doshi", shkruan se ajo çka po del nga tërheqja e fillit të ngjarjeve të fundit, tregon se "kemi një polici krejtësisht të politizuar dhe të tredhur nga krimi". Mjaft të kesh parasysh - thotë ai - fakti se në vend se që prej gjashtë muajve të kishte filluar ndjekja dhe përgjimi i njerëzve që implikoheshin në aferën Doshi, gjithshka u mbulua derisa plasi bomba, apo faktin e deputetit Frroku që strehon në makinë kriminelë dhe policia as që s'guxon t'ia ndalojë mkinën. Mbi këto fak te ai ngre pyetjen: "kemi një qeverisje të lidhur me krimin apo thjesht të pazonjën për ta luftuar atë".  Përgjigja që do të jepja unë, duke e konsideruar futjen e krimit në Parlament si frutin më të hidhur të pemës së të keqes - sistemi i përdorimit të politikës për interesa njerëzish që punojnë në mënyrë  kriminale ndaj të mirës publike, - është se në kushtet ku jemi nuk ka kuptim të bësh një ndarje midis "qeverisë" dhe "krimit", apo "qeverisë" dhe "pafuqisë" së saj ndaj krimit, pasi krimi dhe politika  tek ne janë dy faqe të së njëjtës medalje. Prandaj dhe të rinjtë që protestojnë ndaj bombës betonizuese tek diga e Liqenit nuk do të marrin dot përgjigje ashtu sikurse nuk morëm dot një përgjigje mbi vrasjn e Santos dhe, mesa duket, ashtu sikurse nuk do të marrim dot një përgjigje edhe mbi pyetjet e shumta që ngre "bomba Doshi". (Panorama, 18 mars 2015)

Tuesday, March 3, 2015

Doshi e të tjerë në ekuacionin e ri politik


Çfarë po ndodh pyesin shumë vetë këto ditë. Pyesin jo vetëm njerëzit që thjesht dëgjojnë lajmet e lexojnë shtypin, por edhe ata që merren përditë me hartimin e lajmeve apo shkrimeve në gazeta. Sepse ekuacioni politik është komplikuar. Nuk është më me tre variablet e njohur PS - PD - LSI, por janë shtuar edhe disa nënvariable brenda PS.
Kuptohet e kam fjalën për lëvizjen e fundit të deputetit Tom Doshi që deklaroi se i ka hapur tashmë luftë Kryeministrit dhe kërcënoi se do ta shkundë maxhorancën po vendosi të flasë. Por edhe për luftën që i është hapur disa kryebashkiakëve të PS në disa qytete për të dhënë dorëheqje apo për të mos kandiduar, çka u kritikua edhe nga deputetja socialiste Arta Dade. Le të mos harrojmë edhe një reagim nga deputeti socialist Ben Blushi i cili ka kritikuar politikat e qeverisë përsa i përket rritjes së varfërisë.
Si duhet t'i interpretojmë këtë ndryshime ekulibresh? A janë për hall të punëve të Shqipërisë kundërsulmet që po merr Kryeministri apo janë, ashtu siç tha ai për Doshin, punë personale? Dhe, mbi të gjitha, ku mund të na çojë dinamika e këtyre ngjarjeve?
Sigurisht duke u bazuar në përvojën që kemi dhe njohjen e këtyre lojtarëve e kemi të vështirë të besojmë se ndeshjet e tyre janë për hir të punëve tona. Mua më duket se ky ekuacion i ri është ndërtuar për shkak se ekuilibret e pushtetit të PS të ngritura një vit e gjysmë më parë, përsa i përket rëndësisë dhe pushteti që kishin disa protagonistë atëhere dhe të rëndësisë dhe pushteti që kanë ata sot, kanë ndryshuar. Pra kemi të bëjmë me vazhdimin e lojës për pushtet në një kontekst të ri, edhe më të ndërlikuar, ku hallet e vendit shërbejnë vetëm si një pretekst për luftë.
Lojtari i parë në këtë luftë është Edi Rama  cili një vit e gjysmë pasi ka marrë pushtetin ka vendosur të bëjë një hap të ri përpara në konsolidimin e pushteti të tij. Ndryshe nga Sali Berisha që pushtetin e tij absolut mbi PD e ka marrë që në krye të herës kur është krijuar partia, Rama ka ende disa probleme me faktin se pushtetin e ka marrë duke u anëtarësuar vonë në PS. Pra Edi Ramës, për të ecur në rrugën e tij drejt konsolidimit të pushtetit në PS, i duhet të heqë qafe disa mbeturina kokëforta të Partisë Socialiste. Dhe për mendimin tim këtë punë thuajse e ka mbaruar. Ben Blushi mund të jetë simbol i atyre që kanë mbetur. Të tjerë kanë kaluar në hije dhe e kanë pranuar rolin e tyre në hije. Një problem më i madh, sipas meje, i vjen nga fakti se më shumë sesa së brendshmi ai e mori PS së jashtmi nëpërmjet asaj që Ilir Meta e quajti atëhere politika "një pallat një votë". I vjen pra nga oligarkët kokëfortë, pushteti i ri financiar që asokohe ishin ende jashtë partisë kurse tani një pjesë kanë hyrë në Parlament. Besoj se edhe kryebashkiakët që kanë disa mandate duhet t'i fusim më shumë në këtë kategori sesa në atë të socialistëve të vjetër, sepse shumica e tyre gjatë këtyre tre katër mandateve kanë vënë edhe pushtet financiar dhe kanë pole të tyre të pushtetit atje ku komandojnë. Ndërkaq duhet thënë se Rama nuk ka shpalosur ndonjë  platformë politike që të kërkojë largimin e tyre dhe as ka ndjekur ndaj tyre një qëndrim agresiv. Një pjesë si Tom Doshi me shokë i ka deputetë, por u ka lënë në dorë hapsat e kashtës kur bëhet fjalë për pushtetet që sjellin fitime në sajë të emërimeve apo shpërndarjs së parasë publike, kurse kryebashkiakët preferon të ikin pa bërë zë. Nënkuptimi është: mjaft jeni pasuruar, tani hapni rrugën. Një pjesë e kanë pranuar këtë heshturazi një pjesë po reagojnë. Disa i quajnë këta pashallarë apo feudalë që duhen shfuqizuar. Disa thonë se pas aleancës me qelbësirat Rama kërkon të pastrojë qelbësirat. Personalisht jam më afër idesë se Rama duke qenë se nuk mund të kënaqë orekset e të tërëve (sigurisht duke përjashtuar LSI që për momentin duket se nuk synon ta prekë) synon të kënaqë orekset e atyre që i ka më afër dhe më nën kontroll - dhe pa dyshim shumica  e këtyre bëjnë pjesë në kategorinë e atyre që janë në pushtet falë Ramës dhe jo në sajë të qenies herët në PS apo në sajë të pushtetit të tyre financiar.
Ndërkaq, për ata që e shohin këtë si një hap pozitiv, mbetet një pikëpyetje e madhe (përveç faktit se prirja për të grumbulluar pushtet në një dorë të vetme mbetet tek ne rrezik edhe më i madh se korrupsioni). Rama kur është ndeshur përpara kërkesës për të luftuar korrupsionin në nivelet e larta ka folur për sistemin që korrupton njerëzit dhe jo për njerëzit që janë përgjegjës për ngritjen e këtij sistemi. Dhe sistemi nëse mund të përmblidhet me dy fjalë quhet konflikt interesi. Në këtë që po ndodh a po duket ndonjë shenjë se Rama po kërkon të ndryshojë sistemin e konfliktit të interesit apo jemi përpara një rishpërndarjeje të konflikteve dhe të interesave? Mua më duket se kemi të bëjmë me këtë të dytën. Tom Doshi deklaroi se do të shkundet maxhoranca po të flasë ai dhe askush nuk u ngrit t'i kërkojë të thotë se për çfarë e ka fjalën - përkundrazi një tjetër simbol i konflikti të interesit, deputeti Kokëdhima nxitoi ta qetësojë, - ndërkohë që jo më shumë se disa ditë më parë, kur opozita bëri deklarata të kësaj natyre, Kryeministri kërkoi ndërhyrjen e Prokurorisë për kësi deklaratash. Po ashtu sulmi ndaj kryebashkiakëve u bë me shantazh duke nënkuptuar se ata janë të shantazhueshëm por asgjë që të mbajë erë reformë për të luftuar sistemin e konfliktit të interesit që ata kanë ngritur në feudet e tyre nuk duket në horizont - duke filluar që nga sponsorizimi i partive në fushata elektorale.
Në këto kushte sistemi nuk ndryshon, por pyetja shtrohet si do të përfundojë kjo lojë të fortësh? A i ka bërë Rama llogaritë mirë apo e ka mbivlerësuar pushtetin e tij? A ka fuqi Tom Doshi me shokë ta rrëzojnë Ramën apo do të ulin kokën e do të kënaqen me atë çka u mbetet të hanë? Apo do të përjashtohen e do të kalojë tek opozita -  gjë që s'është çudi me çfarë kemi parë deri më sot? A ka rrezik që kjo luftë të fortësh të destabilizojë vendin? Janë pyetje që mbeten të hapura dhe që për mendimin tim mbeten të hapura edhe për një variabël tjetër të rëndësishëm të ekuacionit të ri politik: kriza ekonomike dhe ndjenja e pasigurisë që ka pllakosur vendin, që, sikurse dihet, tek ne favorizon pikërisht të pasurit, të fortët dhe krimin, por edhe e ashpërson luftën midis tyre. (Panorama, 2 mars 2015)