Sunday, June 11, 2006

Pikpyetje për qeverinë

Në rrugën nacionale të Elbasanit, afro dy kilometra pasi kalon Saukun e ku fillojnë disa ndërtime private që bijen në sy për paratë kolosale të investuara, ka një shkarje dheu që e ka shndrruar rrugën automobilistike në një gjysëm rruge për ndonja dhjetë metra. Ata që e kanë rrahur shpesh këtë rrugë e mbajnë mend se prej vitesh e vitesh ajo copë rrugë pëson mu në atë vend gjithmonë shkarje. Prej vitesh ajo copë rrugë “arnohet” dhe përsëri, pas ca kohësh, shkepet. Tani ka nja tre muaj që dheu ka shkarë më shumë se kurrë ndonjëherë dhe aty makinat presin të kalojnë me rradhë si të jenë në një urë njëkalimshe. Nënshtrimi ynë, indiferenca e pushtetit, mjerimi i gjërave publike dhe shkëlqimi i gjërave private bashkohen mrekullish në atë pikë për të na treguar se nuk duhet kurrë të harrojmë se jetojmë në Shqipëri.
Ç’pret qeveria që të rregullojë atë copë rrugë publike që, po ta krahasosh me shpejtësinë me të cilët betonojmë kur ngremë pallate private, sipas meje mund të bëhet në maksimiumi një ditë? Përse pas tre muajsh ajo nuk është rregulluar ende?
Pyetja që ngrita nuk ka të bëjë thjesht me rrugën, por me një tentativë për të ngritur disa pyetje në përgjithësi për qeverinë e re dhe për qeverisshmërinë e re të këtij vendi.
Një nga fatkeqësitë që kemi ne është se na mungojnë qendra serioze dhe kredibël studimi që të na japin të dhëna mbi të cilat të bazohemi për të analizuar se si na shkojnë punët. Jemi, prandaj, të detyruar të lexojmë me rezerva e në mënyrë selektive një pjesë të shtypit (duke futur edhe koefiçientët e interesave të pronarëve të mediave dhe klaneve politike rreth tyre); të mbështetemi tek opinioni i njerëzve që takojmë përditë, të cilët shpesh i masin gjërat me kutin personal dhe janë shumë emocionalë, apo edhe të vërejmë andej këtej raste të tilla si ai i rrugës së Elbasanit që përmenda.
Gjithsesi besoj se nuk gaboj nëse do të pohoj se sot opinioni i përgjithshëm pikët më të larta ia jep qeverinë së re për luftën kundër krimit të organizuar kurse pikët më të ulta për mefshtësi në punët publike e përgjithësisht në investimet ose, thënë ndryshe, për një ekonomi të frenuar.
Disa pikëpyetje ngrihen në tentativën për të shpjeguar këtë frenim ekonomik.
Një kategori prej këtyre pikpyetjve ka të bëjë me çështjen se sa kjo mefshtësi lidhet me paralizminin e asaj fryme që ka qenë fryma që i motivonte pushtetarët e djeshëm kur zgjoheshin e shkonin në zyrë. Tashmë e di edhe bufi se motivimi i tyre ishte i lidhur kryesisht me faktin se institucionet shtetërore punonin si private dhe çdo pushtetar shkonte në punë jo i motivuar nga ideja se do t’i shërbente publikut, por vetvetes, shpesh edhe direkt bizneseve të veta. Por, nga ana tjetër, kjo do të thoshte që, nëse do të bëhej një rrugë psh., kjo rrugë duhej bërë sepse pushtetari ndante pjesën e vet të vjedhur të rrugës me ndërtuesin. Tani duket se një motivim i tillë nuk ekziston për shkak të luftës kundër korrupsionit, që disa e përkthejnë si frikë që kanë ministrat tanë nga Sali Berisha. Por edhe për shkak se ministrat nuk kanë biznese që direkt apo indirekt lidhen me institucionin e tyre. A mos vallë është kjo arësyeja që pushtatarët tanë sot i lënë pesë metra rrugë tre muaj pa rregulluar? Apo, meqënëse gjithshka funksiononte ashtu siç e përshkrova më lart, tani prerja e këtyre fijeve dhe ndërtimi i një strukture të re me motivim të ri kërkon pak kohë? Apo është e kotë të presim që ministrat tanë të motivohen po qe se nuk kanë, krahas rrogës modeste publike, rrogën e majme private dhe bizneset private që lidhen me institucionin publik që drejtojnë?
Një kategori e dytë pikpyetjesh mbi shkaqet e mundshme të frenimit ekonomik që kërkojnë përgjigje të qartë sillen rreth akuzave që i bëhen Sali Berishës për përzgjedhjen e bashkëpunëtorëve me të cilët kërkon të bëjë punët. Një pjesë e shpjegojnë mefshëtsinë e disa sektorëve me faktin se, duke qenë një natyrë autoritari, Berisha ka zgjedhur njerëz që përgjithësisht i qëndrojnë gatitu, mirëpo këtyre njerëzve, për nga natyra, u mungon edhe insiativa e më në përgjithësi edhe aftësia. Duke i shtuar kësaj edhe maninë e kryeministrit që t’i kontrollojë të tëra punët vetë sepse nuk ka besim tek bashkëpunëtorët e tij dhe duke qenë kjo praktikisht e pamundur punët nuk bëhen dot.
Pikëpyetje të tjera se pse nuk po punohet me ritmin e duhur që kërkojnë përgjigje sipas disave lidhen me pakësimin e burimeve të parave të pista. Pra se mos lufta kundër korrusionit dhe prerja e shumë lidhjeve të fijeve të krimit me investimet kanë bërë që paraja e pisët, e cila zbriste poshtë e pastrohej në duart e hallexhinjve që punonin për bukën e gojës, të jetë pakësuar. Kuptohet se këto pikëpyetje ngrenë një sërë pikëpyetjesh të tjera serioze.
E ndërkohë që këto pikëpyetje, që ngrihen mbi hipoteza dhe fakte që e kanë, kush më shumë e kush më pak, një pjesë të tyre të së vërtetës, mbeten pa përgjigje nga ana e qeverisë ose më keq akoma me propagandim vetëm të sukseseve ne presim çprej tre muajsh, me durimin proverbial të të nënshtruarit, të normalizohen gjëra krejt të lehta si pesë metrat e rrugës së Elbasanit që përmenda me pikëpyetjen dramatike në kokë se mos vallë shteti ynë i kapitalizmit tonë specifik nuk mund të funksionojë ndryshe veçse si pronë private e mafjes. (Korrieri, 1 qershor 2006)

No comments: