Debilizimi i njeriut shqiptar

Sot në shoqëritë perëndimore flitet gjithnjë e më me shqetësim për thellimin e pasojave negative të procesit të shndërrimit të botës në shoqëri thjesht e vetëm konsumiste. Pedagogu frëng Daniel Pennac e quan këtë proces « klientelizimi » i njeriut. Sipas tij, mësuesit nëpër shkolla dhe universitetite gjenden në një vështirësi të madhe sepse, ndërkohë që roli i tyre është të mësojnë nxënësit të mendojnë, të reflektojnë, të krijojnë, të thellojnë dijet, të njohin mendimin e Platonit, Aristotelit, Akuinit, Dekartit, Volterit, Zhan Zhak Rusoit, Kantit, Hegelit e me radhë, ata ndodhen përballë një nxënësi që dëshirat e tij nuk i ka aspak të drejtuara për këtej. Ai është formatuar me dëshirat e një klienti që kërkon të blejë gjëra sa më të bukura, sa më të shtrenjta, sa më moderne, të jetë i suksesshëm më mirë se sa të ketë pasionin e një pune që e frymëzon, të ketë para më mirë se sa të ketë moral e dije. Në vend të filozofëve të sipërpërmendur atë e tërheqin vipat e Big Brotherit e të spektakleve të super-reklamuar nëpër revista e televizione.

Ndër të akuzuarit kryesorë të këtij procesi janë edhe mediat, të cilat në vend që të emancipojnë njeriun, duke qenë instrumente të industrisë së konsumit, e manipulojnë atë - sipas Pennac e « klientizojnë » - duke krijuar një qënie të prirur të gjejë kënaqësi vetëm tek konsumi. Dhe duke qenë se blerja, dmth. fitimi i atij që shet, synon numrin më të madh të klientëve të mundshëm, kjo çon në standartizmin dhe uljen në nivele sa më gjithpërfshirëse, dmth. gjithëblerëse, dmth. gjithnjë e më banale, të shijeve.

Megjithatë kush ka fatin të jetojë në Perëndim mund të pohojë se atje gjen, sadokudo, antikorpe ndaj këtij procesi degjenerues, një sistem imuniteti që, gjithsesi, reagon. Vetë shkrimet e librat e njerëzve si Pennac janë shenjë e kësaj rezistence. Apo mjaft të kesh parasysh se feja dhe sistemi i vlerave të atij që dëboi tregëtarët nga Tempulli mbeten ende shtylla të rëndësishme morale të Perëndimit. Problemi është shumë më i madh kur ndaj këtij fenomeni nuk ka asnjë sistem imuniteti. Atëhere do të thoja se ndodhesh përballë efektit më degjenerues të “klientelizmit”, përballë karikaturës së tij që mund të quhet edhe “debilizimi” i njeriut. Kam parasysh me këtë fjalë një dobësim ekstrem mendor e shpirtëror të njeriut që me një gjuhë më popullore i thonë edhe budallallepsje.

Fatkeqësisht më vjen gjithnjë e më shpesh të përdor këtë fjalë teksa ndjek çfarë po ndodh në shoqërinë shqiptare dhe posaçërisht në mediat tona me të cilat, për profesion, jam edhe më i lidhur. Më erdhi ta përdor përsëri termin “debilizim” teksa lexoja, në faqen e parë të njërës nga të përtishmet më të shitura, “Panorama”, lajmin e madh mbi gjetjen e geneve që vërtetojnë gjakun tonë ARIAN.

“Kemi gjak të nxehtë mesdhetar”, duket se nuk është më e goditura për popullatën tonë. Të paktën kjo ka rezultuar nga analizat ADN-së, të kryera nga i vetmi laborator i specializuar në vend. Shkencërisht është e mundur që shqiptarët të kenë gjak ARIAN”.

Ky është kryelajmi i ditës. Gazetari e ka shkruar «arian » me të madhe.

“…është vërejtur se kemi të njëjtat defekte gjenetike (mutacione) si vendet e Evropës Veriore. Këtë e vërteton shpeshtia e një prej sëmundjeve gjenetike më të përhapura në këto vende, por edhe tek ne: Fibroza Cistike. Njësoj si nordikët 1 në 25 individë është mbartës i genit, që shkakton sëmundjen. Ndërsa në popullatën mesdhetare ai haset 1 në 40 raste”.

Qënka bërë, pra, nga një laborator i yni gjenetik një studim satistikor nga i cili del se ne u sëmurkemi thuajse dy herë më shumë se grekët apo turqit apo italianët, spanjollët, arabët, francezët nga Fibroza Cistike dhe kjo, për shkak të origjinës sonë ariane, sepse vetëm në Veri gjendet po kaq shpesh sa tek ne mutacioni gjenetik që e rritka predispozitetin e kësaj sëmundjeje gati dy herë.

Nuk jam kompetent i gjenetikës për të hyrë në detajet shkencore të këtij studimi. Por nuhas se kemi të bëjmë me një pseudoshkencë të ngjashme me atë të një linguisti që para disa vjetësh pretendoi se kishte zbuluar dokumente të shkruara në shqip shumë më të hershme se Meshari. Gjithsesi, analizën shkencore të këtij lajmi mund t’ua le gjenetistëve seriozë shqiptarë. Më vijnë ndërmend Ilia Mikerezi dhe Albana Rexhepaj. Por, nga ana tjetër e ndjej se duhet reaguar si gazetar ndaj kësaj pseudoshkence dhe pseudogazetarie që po debilizon njeriu shqiptar. Sepse nuk është nevoja të jesh gjenetist, mjafton të kesh lexuar sadopak letërsi të vulgarizuar gjenetike dhe të njohësh sadopak historinë, të dish psh. se koncepti i racës ariane është një mit i nazizmit që nuk përdoret kërkund në botën që ka nxjerrë mësime nga Lufta e Dytë dhe aq më pak në atë shkencore, (përveçse kur bëhet fjalë për të njohur historinë e nazizmit) për të kuptuar se këtu kemi të bëjmë me një manipulim ideologjik të shkencës të ngjashëm me manipulimet që i bënë darvinizmit nazistët në emër të krijimit të kultit të racës superiore. Vini re: gazeta e jep me gëzim lajmin paçka se bëhet fjalë për shpeshtësinë e një sëmundjeje. Mjaft të bëjmë pjesë në racën superiore, paçka se në këtë pikë qenkemi më inferiorë se popullsia përreth nesh, grekët, turqit, arabët, italianët, serbët e me rradhë. Kudo flitet se ushqimi mesdhetar i pasur me vaj ulliri e fryta zarzavate rrit jetëgjatësinë, por ne duket se jemi gati edhe të hamë dhjamë derri në vend të vajit të ullirit, të shkurtojmë edhe jetën, për të vërtetuar se jemi arianë. (Në fakt ka kohë që po hamë dhjamë derri apo më mirë të them sapunin për djathë).

Por ajo që më shqetëson më shumë nuk është gazetari (në këtë rast gazetarja). Jam i prirur t’i justifikoj e mirëkuptoj të rinjtë tanë sepse ata janë produkt i të rriturve. Ajo që më shqetëson më shumë është se shkrimi vjen si shoqërim i një interviste të drejtorit të rritur të atij që paraqitet në “Panorama” si i vetmi “laborator i specializuar” për analiza gjenetike, Grigor Zoraqit. Vjen pra nga rrethe që presupozohen shkencore.

« Pra, mund të konsiderohemi një popullatë me gjak arian? » - e pyet gazetarja me ankth të gëzuar drejtorin. Kurse ai përgjigjet: «Bazuar mbi këto të dhëna, gjenetikisht kemi të njëjtën përbërje genesh si vendet e Evropës Veriore. Por ky studim i kryer është pak për të dhënë garanci për këtë hipotezë, që është ngritur edhe më parë, po pa iu referuar gjenetikës. Ajo që mund t’ju them është që do të grumbullojmë të dhëna në vazhdimësi». Dhe, për këtë, sipas tij, «duhet një punë e madhe voluminoze në terren. Duhet një projekt i mirëfilltë i mirëmenduar, mbështetur dhe financuar”.

Me një fjalë pseudoshkencëtari do të holla për ta çuar më tej projektin e tij arian. Nuk i mjaftojnë paratë që dalin nga burrat që dyshojnë se gratë e tyre i kanë bërë fëmijët me të tjerë dhe shkojnë e bëjnë analizat rutinë të ADN së fëmijëve tek laboratori që ai drejton, (ky aktivitet shtjellohet në pjesën tjetër të shkrimit), por i duhen edhe para patriotike. Dhe nuk është pa gjasa që Akademia jonë e Shkencave e riformuar, por gjithnjë e më patriotike, t’i japë ndonjë kontribut për këtë projekt të madh. Dhe pastaj, duke përdorur formulën e zbulimit të tradhëtisë bashkëshortore nëpërmjet ADN së fëmijëve, drejtori ynë dhe akademikët tanë mund edhe ta çojë më tej punën e tyre patriotike duke dalluar ata shqiptarë që kanë gjak të pastër arian (që për fat të keq do të vdesin më shpesh nga Fibroza Cistike) nga ata shqiptarë që e kanë gjakun të përzjerë me turq, grekë, romë, vllehë, serb, evgjitë, italianë, francezë – e ku di unë çfarë ushtrish të tjera tradhtare kanë kaluar këtej për të na e ndotur gjakun.

E pabesueshme! Duke lexuar dialogun midis gazetares dhe drejtorit të duket sikur jetojmë një shekull prapa në kohë. Por pastaj paradoksalisht ve re se jemi në kohën e ADN-së. Të lind një ndjenjë e ngjashme me atë kur sheh përdorimin e avionëve supermodernë të mbushur me qënie njerëzore për të vrarë njerëz, si më 11 shtator në Neë York, apo me atë kur shikon njerëz të përdorin internetin për të përhapur ide terroriste. E nuk mund të mos ngresh një sërë pyetjesh: Mirë gazetarja e re nuk e di se teoria e «gjakut arian» të shqiptarëve është trumbetuar me të madhe në kohën e nazizmit, po ky shkencëtari nuk e di? Mirë gazetarja nuk e di se teoritë e nazistëve për racën ariane ishin një pseudoshkencë që rezultoi kriminale, po ky shkencëtari ynë nuk e di? Mirë gazetarja e shtypit tonë nuk di se midis tipareve gjenetike apo genomës së qënies njerëzore dhe tipareve karakteriale apo personalitetit të njeriut ka një hendek të madh që s’ka shkencë ta mbushë e se pikërisht vetëdija e këtij hendeku e ka skualifikuar edhe fjalën “racë” (pa le më fjalën “racë e pastër”), po ky shkencëtari si nuk e di? A nuk e dinë këta se njeriu dhe popujt identifikohen me kulturën dhe jo me racën? Po redaksia e gezetës që e ve në faqe të parë si nuk e di? A nuk po shohin ata se në SHBA ka shumë gjasa që të zgjidhet president i vendit metisi Obama? Ç’është kjo indiferencë e opinionit shkencor e intelektual të vendit ndaj skandalesh të tilla mediatike, apo në vend nuk ka më një të tillë?

Këtyre pyetjeve mund t’u shtosh një kryepyetje: Nga cila shkollë i peshkojnë këta të rinjtë tanë këto pseudoteori që i çojnë deri në absurd? Sepse teoritë naziste të superioritetit racor kishin një koherencë elementare me darvinizmin të paktën: ato synonin të provonin se gjermanët ishin gjenetikisht superiorë ndaj hebrejve, sllavëve, jugorëve, të zinjve, të verdhëve, kurse këta patriotët «sui generis» shqiptarë edhe në këtë pikë mbeten “sui generis” sepse për t’u identifikuar me racën superiore u referohen tipareve inferiore të të ashtuquajturve arianë. Por janë “sui generis” edhe sepse harrojnë se sa shumë kanë mburrur në faqet e gazetave faktin se jemi i vetmi vend evropian që kemi shpëtuar hebrejtë nga… arianët. “Santa semplicita!” tha Jan Husi kur pa një plakë që u afrua zdruq, zdruq me një tufë drysh në dorë për ta hedhur në turrën e ndezur të druve mbi të cilin ai po digjej për së gjalli. “Falua Zot se s’dinë se ç’bëjnë!” tha Krishti për ata që po e kryqëzonin. Ky është eksklamacioni që mund të të dalë duke parë skandale të tilla në kërkim të shkollës që i ka formuar. “Falua Zot se s’dinë se ç’bëjnë”, se i kanë edukuar me surrogatin e dijeve parashkollore të muhabeteve të burrave e grave të rrjedhur e injorantë që edhe shkollën komuniste e kanë gjysmake, “falua” se nuk u kanë dhënë asnjë aftësi gjykimi mbi fenomenet që i rrethojnë dhe aq më pak për idetë që dëgjojnë, “falua” se jemi në kohën e krijimit të të thjeshtit deri në shenjtëri “hommo debilus” për të cilin punojnë me dhjetra televizione e gazeta e universitete publike e private, përveç partive politike.

“Falua!”, por kujdes!, ky njeri mund të jetë edhe shumë i rrezikshëm. Të ve në turrën e druve pa i bërë syri tërr. Sepse dijeni, po vazhduam kështu me teorite e skarcuara pseudoshkencore te shekullit të 19 jo vetëm do të vdesim më shumë nga Fibroza Cistike, por po do vdesim akoma edhe më shumë nga injoranca dhe izolimi shkencor e mendor i njeriut të debilizuar shqiptar. (Korrieri, 12 shtator 2008)