Që zgjedhjet të mos jenë luftë finale

 Nëse do të bënim një analizë të ftohtë të këtyre zgjedhjeve gjykoj se e para gjë që do të duhet të thonim është se këto janë zgjedhjet më të vështira që bën Shqipëria, ndoshta që prej vitit 1996. E them këtë pasi kam përshtypjen - që s’është vetëm e imja - se këto zgjedhje po përgatiten dhe përjetohen më shumë se të tjerat si lufta finale midis dy forcave politike të mbetura në fushëbetejë (PD – PS ) pasi kanë eliminuar tërë rivalët e mundshëm më të vegjël dhe më të mëdhenj.

Po pse luftë finale? Sipas meje nuk është thjesht dhe vetëm kultura totalitare, autoritare e trashëguar nga partia prej së cilës kanë dalë (PPSH) që i shtyn këto parti të sillen sikur po bëjnë luftë finale. Kjo kulturë ka qenë edhe më parë dhe do të thoja se edhe zgjedhjet e mëparëshme kanë patur goxha karakterin e një lufte finale. Por këto që po vijnë e kanë shumë më të theksuar këtë aspekt për shkak të zhvillimeve ekonomike, sociale e politike të vendit gjatë këtyre viteve të fundit, që po tregojnë gjithnjë e më shumë se dy partitë kryesore, pasi eliminuan të tjerat (ato që kanë mbetur janë thjeshtë fantazma të pluralizmit)  nuk kanë motive të mjaftueshme për ekzistencën e tyre si dy parti për shkak se, sa më shumë kalon koha, aq më pak ato përfaqësojnë shtresa të ndryshme social ekonomike apo kultura, histori e projekt - vizione të ndryshme për botën.

Pa mohuar përkatësinë e ndryshme, përsa i përket historive familjare të votuesve në kohën e Hoxhës, gjykoj se ata që diktojnë realisht politikat e këtyre dy partive janë gjithnjë e më shumë të ngjashëm me njëri tjetrin si dy pika uji, në mos qofshin edhe të njëjtët persona në shumë raste. Që të dyja përfaqësojnë interesa të së njëjtës shtresë ekonomiko shoqërore, që janë oligarkët e vendit, të cilët nuk kanë ndonjë interes të veçantë që të jenë në dy parti të ndryshme përveçse për të marrë kontrollin e plotë të territorit e të ekonomisë në duart e tyre. Jo vetëm, por midis tyre është edhe një kategori e tretë, shumë e gjerë, që i paguan të dyja partitë gjatë fushatave dhe që gjithnjë e më shumë bëhet e vetëdijshme se nuk ka ndonjë interes që ta bëjë këtë.

Duke marrë parasysh edhe krizën ekonomike që duket sheshit nëpër dyqanet e supermerkatot bosh, apo në apartamentet e shtëpitë e papërfunduara apo të pashitura, ka shumë më tepër arësye që lufta politike e këtyre  grupeve për të marë kontrollin përfundimtar të territorit e të ekonomisë nëpërmjet marrjes së kontrollit të politikës, të përjetohet si luftë finale apo për jetë a vdekje. Pra në këtë kontekst kjo luftë finale vjen edhe si tregues i dështimit në shumë aspekte të ndërtimit të demokracisë në Shqipëri, të ndërtimit e kultivimit të diversitetit politik kulturor dhe të përfaqësimit të shtresave të ndryshme të popullsisë.

Në kushtet e kësaj lufte finale ne ndodhemi përpara dy skenarësh ose më saktë përpara dy rreziqesh. Rreziku i parë është ai që PD-ja të fitojë këtë zgjedhje me çka kuptohet edhe fitorja e Tiranës. Rreziku i madh i kësaj është që, në këtë rast, të mbetemi nën diktatin e një partie të vetme me një opozitë, të mbetur vetëm te PS, që në këtë rast do të implodojë edhe për shkak se sponsorët e saj ose do të  falimentojnë ose do të shkojnë të gjithë afër PD-së. Kjo do të ketë pasoja të rënda të lidhura me rritjen e autoritarizmit dhe arrogancës së PD-s, të shpërdorimit të pushtetit dhe të parave të shqiptarëve që Berisha i ka manifestuar pa kursim edhe me ekzistencën e një opozite të rëndësishme çka do të thotë se do të na mrrudhen e kërcënohen edhe mjaft të drejta e liri të shprehjes e me rradhë.

Rreziku tjetër është që PS të fitojë zgjedhjet dhe atëhere kjo do të konsiderohet prej saj, siç dhe ka premtuar, jo si një fitore e pushteti lokal, por si një fitore politike, që do të interpretohet pastaj prej saj edhe si një delegjitimim i zgjedhjeve të 2009. Pra, pas kësaj fitoreje do të ndodhemi nën rrezikun e një lufte të përditëshme civile pa armë midis dy forcave kryesore që do të vazhdojë deri në vitin 2013 nëse Berisha reziston. Me shumë gjasa sipas këtij skenari në periudhën 2011 - 2013 do të kemi një PS që arrin fitoren finale me të njëjtat pasoja si ato që parashtrova në rastin e fitores së PD më 2011.

Shkurt pra, përjashto militantët që ëndërrojnë pa dilema fitoren përfundimtare të palës së tyre, ne të tjerët, që mendoj se jemi shumica e shqiptarëve dhe, sipas meje, edhe të papërfaqësuar nga asnjëra nga këto parti, ndodhemi përpara rrezikut të një fitoreje finale të PD më 2011 me instalimit e pushteti të Sali Berishës dhe të një fitoreje finale të PS në periudhën kohore 2011 - 2013 me instalimit të pushteti të Edi Ramës me pak mundësi ndryshimi të kësaj situate për një kohë të gjatë.

Ndërkaq nuk duhet të harrojmë se demokracia është bash e kundërta e fitoreve finale. Ajo do të thotë pushtet i popullit jo thjeshtë si retorikë, por në kuptimin që pronar i karrikes së pushtetit është populli i cili ua jep si të thuash me qira, dhe me kontratë, për përfitimet e tija, këtë karrike partive të ndryshme, por kurrsesi përgjithmonë.

Çfarë duhet bërë që të shpëtojmë nga rreziku i këtyre dy skenarëve që do të thotë, metaforikisht, të kalojmë midis Shillës dhe Karridbës pa rënë viktima të asnjërës prej tyre. Sot për sot shqiptarët, për fat të keq, kanë në dorë për këtë vetëm një instrument: votën e tyre. Sipas meje më i suksesëshmi për të dhënë mesazhin se karriken e pushteti nuk mund ta fitojë kurrë përgjithmonë asnjëri do të ishte bojkotimi masiv. Në mungesë të këtij, pa hyrë në hollësira, do të thoja se përdorimi sa më i zgjuar i kësaj vote duhet të jetë ai që do t’ i bënte të dyja palët të mos ndjeheshin të sigurt se e kanë fituar betejën përgjithmonë. (Panorama, 31 mars 2011)