Mbi bashkëkuvendimin e Edi Ramës

Edi Rama ka dalë nëpër Shqipëri dhe po bashkëkuvendon me shqiptarët për problemet e rënda që ka krijuar politika gjatë këtyre 17 vjetëve tranzicion. Denoncon pa rezerva sistemin e krijuar ku spikat, si metaforë vizuale e të gjitha problemeve, atyre materiale dhe atyre shpirtërore, degradimi i ambjentit ku shqiptarët jetojnë. Ja se ç’tha ai së fundi në një takim në fshatrat e Fierit: “17 vjet qeveritë nuk kanë mundur t'u japin zgjidhje problemeve pasi nuk kanë qenë të përgatitura për t’i zgjidhur problemet. Se çfarë kanë bërë këto qeveri (...) mjafton të shikosh majtas e djathtas kur ecën nëpër rrugë. Vetëm plehra, stacione karburantesh, tokë që pushtohet pa pikë turpi nga lloj-lloj nismash individuale jashtë çfarëdolloj programi, lumenj që shkatërrohen nga erozioni, nga prerja e pyjeve e shfrytëzimi i inerteve dhe sisteme kullimi që nuk funksionojnë. Një natyrë që po merr fund dita-ditës. Në vitin 2007, Shqipëria është vendi më qesharak e më i prapambetur i Ballkanit dhe Europës.”.(ZP 8 Nëntor 2007). Nuk ka se si të mos jesh dakort me konstatimet e kryetarit të PS dhe të Bashkisë së Tiranës. Sa mirë e ditka gjendjen! Por, duke ndjekur kuvendimin e tij me Shqipërinë, nuk mund të mos të të tërheqë vëmendjen ideja se qeveritë nuk paskan mundur t'u japin zgjidhje problemeve pasi nuk paskan qenë të përgatitura për t’i zgjidhur ato. Çdo me thënë: “nuk kanë qenë të përgatitura për t’i zgjidhur problemet”?
Ja se ç’thotë Makiavelit për problemet që duhet të zgjidhin qeveritarët: “Një problem mund të zgjidhet lehtë kur ai sapo lind, por për këtë duhet një sovran i aftë për ta njohur e identifikuar si problem. Pas një farë kohe, ky problem bëhet i dukshëm për të gjithë, por atëhere është shumë më i vështirë për tu zgjidhur.”
Ne që kemi ndjekur tranzicionin shqiptar e kemi Shqipërinë plot me shembuj që ilustrojnë këtë thënie të Makiavelit. Sa e lehtë do të kishte qenë për të gjithë sikur “sovrani” ynë i kohës së piramidave financiare, Berisha e të tijtë, ta kishin identifikuar që në fillim se çfarë po ndodhte me to dhe t’i kishin mbyllur. Sa e dhimbshme u bë mbyllja e tyre kur problemi që ekzistonte që në fillim u bë i dukshëm për të gjithë. E njëjta gjë mund të thuhet për zbritjen e pakontrolluar të njerëzve në bathoret e panumërta të Tiranës, për ndërtimet pa fund e pa kriter në bregdet e kudo me rradhë. Në fakt Edi Rama po u flet shqiptarëve për probleme të cilat ata nuk kanë nevojë t’ua tregojë ai pasi i shohin vetë. Puna është se tashmë shumë prej këtyre problemeve duken të pazgjidhshëm. E nuk mund të mos të të bjerë në sy se në vend të zgjidhjeve Rama kërkon të na thotë se fakti që ai i njeh problemet duhet të na mjaftojë që ne të besojmë se ai edhe do t’i zgjidhë. Mirëpo le të qëndrojmë pak në këtë mënyrë të të bërit politikë. Këta 17 vjet shqiptarët kanë mësuar një gjë me siguri: se nuk mjafton që një politikan të identifikojë problemet dhe të flasë me zjarr kundër tyre, duke krijuar kështu besimin se ai e ka seriozisht ose do ta ketë seriozisht përpjekjen për zgjidhjen e tyre. Shqiptarët kanë mësuar tashmë se politikanët tanë, pasi marrin pushtetin duke denoncuar me pasion problemet e tyre, kur venë bythët në karriken e pushtetit nuk bëjnë tjetër veçse vazhdojnë t’ua thellojnë këto probleme. Për të mos e ilustruar këtë me shembullin se si premtimet për luftë korrupsionit me emrat katarsis 1... 2... 3... 4 janë kthyer në ndotje edhe më të madhe le të kujtojmë për një çast një shembull tjetër emblematik të kësaj mënyre sjelljeje: se si janë sjellë me Vlorën dy partitë politike. Kur Nano ishte në pushtet ai bëri një plan monstruoz për ndërtimin e Tecit e të Petroliferës që i jep dërrmën Vlorën si zonë turistike. Berisha asokohe në opozitë, duke e njohur problemin dhe shqetësimin e vlonjatëve, hodhi parrullën “Vlora turistike” dhe fitoi votat e vlonjatëve me pretimin se do të ruante bregdetin e çmuar të Vlorës nga nafta dhe tymrat. Por sapo erdhi në pushtet edhe ky e ndryshoi planin. Tani në bregdetin e Vlorës kanë filluar të priten pishat për ndërtimin e Tecit e po planifikohet thellimi i një porti që do të sjellë naftë. Po çfarë ndodh ndërkaq me socialistët. Për të qeshur e për të qarë, por socialistët në opozitë kanë dalë përsëri në mbrojtje të Vlorës turistike, në mbështetje të referendumit që populli i Vlorës të vendosë vetë për çfarë do të bëhet në zonën e tij. Por le ta lemë Vlorën dhe t’i kthehmi Tiranës së Ramës. Nuk është nevoja të shkosh në fshatrat e Fierit për t’i gjetur plehërat sheshit. Mjafton të kthesh kokën « majtas e djathtas » në rrugët e qendrës së Tiranës për të parë edhe plehërat “sheshit” edhe truajt publikë e privatë të pushtuar e të përdhunuar « pa pikë turpi ». Dhe nuk mund të mos kujtosh se ishte Rama ai që tetë vjet më parë e ngriti fushatën elektorale duke denoncuar mungesën e planit urbanistik të Tiranës duke premtuar si gjë të parë kryerjen e tij. Problemet njiheshin që atëhere sepse kishin filluar t’i krijonin kryetarët demokratë të bashkive. Por me Ramën ato erdhën duke u shtuar. Tani që jemi ende pa plan urbanistik e na është bërë muti mullar, jo në kuptimin figurativ por real, ku jeta e kryeqytetasve po kancerizohet dita ditës, kryetari i Bashkisë, na këshilloi si zgjidhje të problemit të ndotjes të paparë të ajrit të ecim më këmbë. Mirëpo Rama na ka ndërtuar një qytet ku nuk mund të ecet më këmbë, mjafton të kesh parasysh se deri tani ka punuar për të zgjeruar rrugët e makinave e ngushtuar në maksimum trotuaret. Madje shumë shpejt si rrjedhim i thellimit të prishjes në përmasa të papara të raportit ndërtim gjelbërimi në favor të megandërtesave monstruoze që kanë zaptuar gjithshka në Tiranë (mjafton të imagjinosh sikur të realizohet i gjithi plani i tij francez) nuk do të mund të qarkullohet as me makina e do të duhen helikopterë për të lëvizur. Të na thuash, tani, ecni në këmbë, kjo do të thotë që në vend të zgjidhjes së problemit, tashmë thuajse të pamundur, të na ofrosh talljen. Çështja e ballafaqimit të politikës sonë me problemet tona është ndryshe dhe shumë më keq nga ç’sugjeron teza « papërgatitjes» së saj. Një problem mund të mos kesh sy ta shohësh e mund të jesh i justifikuar si miop, ndonëse as kjo s’të falet se për identifikimin e problemeve shoqëria demokratike ka shumë më tepër sensorë sesa ajo e Makiavelit dhe politikanëve tanë nuk u kanë munguar paralajmërimet për problemet që do të vinin duke u rritur. Një problem mund të mos kesh aftësi ta zgjidhësh e prap je i justifukuar, si i pazoti, ndonëse mund të kërkosh edhe dorëheqjen. Një problem mund të të befasojë dhe mund të thuash se u gjende i papërgatutur, ndonëse mund të kërkosh edhe ndihmën e atyre që e kanë përvojën. Deri këtu jemi gjithsesi tek shprehja “qeveri të papërgatitura”. Por tek ne nuk kemi të bëjmë me këto raste. Tek ne politikanët nuk i zgjidhin problemet jo pse nuk i njohin, as pse këta i gjejnë të papërgatitur, por sepse ata ndërtojnë me vetëdije mirëqënien e tyre personale mbi problemet e qytetarëve. Piramidat nuk u zbuluan si problem pasi paratë e tyre majmnin një grusht pushtetarësh. E njëjta gjë mund të thuhet për prerjen e pyjeve, shkatërrimin e lumenjve, çimentifikimin e bregdetit apo masakrën urbane të Tiranës. E gjithë kjo katrahurë që e shpërfaq Shqipërinë si “vendin më qesharak e më të prapambetur të Ballkanit dhe Europës” është thjeshtë punë njerëzish me vetëdije kriminale që kanë hyrë në krim e nuk tërhiqen dot më njëlloj si nomenklatura e regjimit të djeshëm. Prandaj duhet të jemi shumë të kujdeshëm kur krijuesit e problemit denoncojnë problemin duke na premtuar se do ta zgjidhin kur të kthehen në pushtet. Cikli i politikave të denoncimit të problemit për të fituar besimin e qytetarëve me qëllim mashtrimin e tyre ka mbaruar. Të gjithë sot e dinë se problemi ynë është se politikanët tanë janë problemi ynë më i madh. (Korrieri 9 Nëntor 2007)