E gjora Ina Rama

Nuk e di çfarë kanë menduar shqiptarët duke ndjekur maratonën parlamentare të ditës së hënë me rastin e mocionit të PS ndaj kryeministrit Berisha për çështjen Fazlliç. Personalisht gjatë saj dhe veçanërisht në fund të saj më doli vetvetiu disa herë shprehja: “ E gjora Ina Rama”.
Pse e gjora? Sepse gjithë debati parlamentar pasqyroi rëndshëm dy elementët e një prese shtypëse: Njëri element është ai i ndërtuar nga gjithpushtetshmëria e politikës e cila, me një arrogancë të paparë, tregoi në Parlament se as nuk do t’ia dijë për pushtete të tilla si ai i gjyqësorit apo prokurorisë; elementi tjetër i presës është ai i gjithpërfshirjes së politikës në afera korruptive alla Fazlliç. Të dy këta elementë sëbashku krijojnë, pra, një presë shtypëse për çdo shpresë se Ina Rama mund të ketë kurajo të lëvizë ndershmërisht e me forcë për të vendosur autoritetin e drejtësisë në këtë vend. E vendosur midis këtyre dy shtypësve të presës ajo të duket si një pre në mes të nofullave të ujkut. Nëse mendojmë pak më thellë mbi këtë imazh duhet të pranojmë se reagimi “e gjora Ina Rama” të vjen kur me emrin e kësaj gruaja identifikojmë dëshirën tonë, apo shpresën tonë për drejtësi. Po ta përkthejmë atë shprehje, në fakt, do të ishte më saktë të thoshim se në gojë të ujkut është “e gjora drejtësi”.
Le të shpjegohem pak më konkretisht. Sikur të bëhej fjalë që në vendin tonë të funksiononte sadopak Ina Rama si personifikim i drejtësisë nuk mund të ndodhte ajo që ndodhi që Kryeministri, i thirrur për të dhënë shpjegime për një akuzë të caktuar, i injoroi fare këto duke mbajtur dy orë fjalim për sukseset e qeverisë së tij. Kryeministri në fakt fliste sikur Ina Rama dhe prokurorët e saj të mos ishin duke dëgjuar se çfarë po thoshte ai dhe të tijtë për çështjen Fazlliç. Dhe as sikur shqiptarët, të cilëve dita ditës u serviren prova që u ngrenë pikëpyetje serioze në favor të akuzës se anija e mbrojtjes së qeverisë ka shumë vrima që fusin ujë, të prisnin një përgjigje.
Ta do mendja se sikur Kryeministri dhe të tijtë të kishin frikë nga autoriteti i Ina Ramës dhe i drejtësisë, apo edhe nga opinioni publik, do të përdornin tjetër gjuhë në Parlament. Psh. mund të jepnin një numër shpjegimesh dhe saktësimesh dhe ta mbaronin fjalën duke thënë se çështja është në hetim dhe ne kemi besim se drejtësia do të na japë të drejtë. Por në vend të kësaj, pas mbarimit të fjalimit, për çdo deputet të opozitës që e sulmonte, Kryeministri kishte gati në gojë një dosje që ia përmendte për t’i thënë “mbylle!”. Për hir të së vërtetës ato që thotë Kryeministri për opozitarët duken po aq të besueshme sa ç’duken akuzat Gërdec apo Fazlliç për mazhorancën. Ne nuk e dimë nëse dosjet që përmendte Kryeministri janë në Prokurori sëbashku me atë të Grdecit e Fazlliçit, por edhe sikur të mos jenë Prokuroria, pas asaj që u tha e që është thënë në fakt shpesh herë, duhet të marrë masa për të hapur procese – sepse nuk bëhet fjalë për fyerje dosido apo ku di unë, por për lidhje të socialistëve me ata që mund të quhen koka e krimit në vend.
Dhe këtu vijmë përpara situatës dramatike për prokuroren Rama. Problemi është se po të jesh sadopak realist, të kërkosh që ajo vërtet të hetojë me vendomëri e deri në fund akuzat e ndërsjellta të këtyre dy palëve është njëlloj sikur t’i kërkosh të bëjë jo Silvia Contin, por sherifin kaubojs në ato filmat surrogato të Hollivudit ku protagonisti vret me qindra të këqij pa i hyrë asnjë gjemb në këmbë. Mirëpo jeta reale është shumë larg asaj të filmave aventuresko romantikë të sherifave kaubojsë të Hollivudit.
Ka që thonë se ajo ka mbështetjen e Presidentit apo të amerikanëve. Nuk besoj se qoftë Presidenti qoftë amerikanët të kenë kaq fuqi të zhbëjnë fuqinë e presës së pandëshkueshmërisë që e ushtron pushtetin e vet nëpërmjet luftës pa fund politike të deputetëve tanë. Edhe ata nuk dalin dot nga akuzat se po bëjnë politikë, jo drejtësi. Këtë dhunim apo përdorim që i bën politika drejtësisë e provon edhe fakti se sa shpejt shpëlahen akuzat për korrupsion kur politikanët tanë tërhiqen nga skena apo thjesht kur dalin nga politika apo bëjnë opozitë të parrezikshme. Rastet janë pa fund. Mjafton të më lëshosh rrugën dhe unë nuk të akuzoj më për ato që ke vjedhur deri dje. Madje lexuesi besoj se e kujton se ne kemi nga ata politikanë që, pasi kanë ardhur në pushtet, nuk kanë ngulmuar as të gjinden e dënohen banditët që kanë vepruar dhunshëm kundër tyre duke i rrahur apo plagosur rëndë. Në fakt do të duhet të ishte Prokuroria ajo që do të duhej të kishte vepruar edhe për të zbuluar ata dhe për t’i dënuar sepse kjo nuk është një çështje thjesht personale, as thjesht politike, por një nevojë e shoqërisë për të parë se drejtësia funksionon, për t’i parë, pra, njerëzit e rrezikshm apo kriminelët në bangot e drejtësisë. Kurse ata edhe rrahjen e tyrr e kanë përdorur dhe përdorin thjeshtë e vetëm për politikë. Nga ana tjetër Prokuroria e tredhur nga politika apo e përdorur prej saj as që e ka vënë ujin në zjarr për të hetuar ato krime duke na transmetuar ndjenjën se në “lagjen” tonë ne jemi të detyruar të pësojmë luftën midis dy bandave dhe se e vetmja gjë që mund të bëjmë është të rrimë urtë që të mos hamë ndonjë dajak apo ndonjë plumb bythëve.
Është e qartë se pas përshkrimit të kësaj situate njerëzit të thonë: këtë e dimë po a mund të na thuash ndonjë gjë se si të dalim prej këndej? Ka të tjerë, madje, që të bëjnë një pyetje edhe më “të lehtë”: këtë e dimë, po pyetja shtrohet nëse gjithsesi, gjatë këtyre tre vjetëve të Berishës kemi bërë ndonjë përparim për tua ngushtuar mundësinë e abuzimit me krimin këtyre bandave, apo kemi bërë prapa? Përgjigja që mund të jepja për pyetjen e dytë është se sëmundja është aty, e pashëruar. Ajo herë herë rëndohet në krizat e veta herë herë duket sikur lehtësohet. Por mbetet kronike dhe e pashëruar në trupin e shoqërisë. Herë herë duket sikur presioni për t’i futur në hullinë e ligjit këto banda është më i madh se ç’ka qenë kurse herë herë të duket se pandëshkueshnmëria e zgjatur e banditëve tanë ka rritur zullumin e bashkë me të perceptimin se sa më shumë rrinë në pushtet aq më të paprekshëm e më të rrezikshëm bëhen këta. Kjo të çon në pyetjen e parë: se çfarë mund të bëhet që në “lagjen” tonë të mos jetojmë më nën kërcënimin e luftës midis dy bandave dhe nën mëshirën e humorit të kapove të tyre? A duhet të presim që ata të emancipohen në brezin e dytë, të fëmijëve të tyre,të cilët të pasuruar tashmë e të shkolluar në Perëndim do të jenë më të edukuar me komshijtë, apo duhet të rrisim rezistencën e revoltën kundër tyre? Personalisht di të them se kush pret mëshirë nga fëmijët e tyre do të presë siç priti gjysëm shekulli që nga komunizmi t’i shpëtojnë të tjerët. (Korrieri, 6 Nëntor 2008)