Punë batakçinjsh

Kam ndjekur me vëmendje në shtyp akuzat e ndërsjellta lidhur me shitblerjen e 1300 metrave katrorë në qendër të Tiranës, tek Tajvani, që, së fundi, është bërë edhe casus belli midis maxhorancës dhe opozitës aq sa, maxhoranca ka hedhur në gjyq për këtë Edi Ramën dhe ky, nga ana tjetër, ka hedhur në gjyq Sali Berishën (të paktën kështu thonë të dy palët). E kam ndjekur me kuriozitet edhe pasi pikërisht në atë kohë kam shkruar një artikull me titullin "Pse u shit/ble gazeta Tema" (nga pronari i Tajvanit) i cili, në thelb, hidhte alarmin se maxhoranca e re, në vend se ta luftonte sistemin e korrupsionit, po fillonte ta kalëronte atë.
Duke bashkuar copat e puzzellit që shkruhen në gazetat e opozitës me ato që shkruhen në gazetat e maxhorancës historia që po na del në skenë lidhur me Tajvanin është emblematike për të ilustruar se si funksion politika jonë, biznesi ynë, mediat tona. Del se ndërtesa e Tajvanit si pronë publike (jo ajo copa e tokës) na qenka privatizuar dhe shitblerë disa herë me çmime që brenda një kohe të shkurtër qënkan dhjetëfishuar: pazari ka filluar me famëkeqen shoqëri Shqiponja që në vitin 1997 ia paska shitur një biznesmeni për një shifër të ulët, i cili, ky biznesmeni, pastaj ia paska shitur një greku për 750 000 dollarë, i cili, ky greku, vetëm pas gjashtë muajsh ia paska shitur Besos së Tajvanit për 1 milion e 200 mijë. (ndërkaq, sipas gazetave të maxhorancës, këto shifra të dhëna nga Tema nuk përputhen me ato të regjistruara tek noteria, çka është bërë për evazion fiskal).
Me një fjalë kemi të bëjmë me historinë tipike të privatizimeve të pronës publike në Shqipëri gjoja në emër të ndërtimit të një ekonomije tregu të lirë dhe që, në realitet, ka rezultuar në punën e grabitjes së pronës publike nga një grup i vogël njerëzish të lidhur me politikën që ka ndërtuar një sistem ekonomik ku mbizotëron monopolizimi, spekullimi, informaliteti, evazioni, kriminaliteti.
Mirëpo, për të vazhduar historinë, Besos së Tajvanit nuk i ka mjaftuar kaq tokë, por i duheshin edhe ato 1300 e ca metrat katrorë përreth. Duket se i duheshin për lulishte edhe sepse në tokën që kishte pas blerë kishte prishur, i patrazuar, koeficentin e ndërtimit. (Në fakt kujtoj se atë kohë një ndërtues erdhi tek unë i shqetësuar dhe më tha se themelet që ishin hedhur atje nuk qenë për një ndërtesë dy katëshe, por për një pallat mbi njëzet katësh. Por kjo është një tjetër histori). Dhe për të blerë këtë copë tokë Besos i duheshin edhe votat e këshilltarëve të PD sepse këshilltarët e PS-së së Ramës, që i kishte në xhep, nuk mjaftonin. Dhe ky ishte një problem pasi në fushatën elektorale PD kishte premtuar se do ta hiqte kazinon e Besos nga Tajvani dhe e kishte akuzuar këtë biznesmen si simbol të korrupsionit të socialistëve. E këtu hynë në lojë demokratët, që na kishin premtuar të luftonin korrupsionin. Sipas dëshmive që na jep Mero Baze dhe Mitro Çela, që janë dy nga këshilltarët e PD që kanë votuar për Beson, votimi është bërë me bekimin e Berishës tek i cili paskan ndërhyrë që nga Fatmir Mediu e Gramoz Pashko e deri tek Merua e Mitrua të cilët, këta dy të fundit, paskan shkuar në zyrën e Berishës një ditë para votimit për ta biseduar çështjen. Ishin të armatosur edhe me atë që Besua u kishte thënë në një takim të organizuar për këtë punë tek shtëpia e Pashkos, se ai kishte sponsorizuar edhe Partinë Demoraktike për zgjedhjet (pyesni Bertin e PD në Ballsh po deshët) prandaj Berisha mund të kandisej. Sigurisht ky allishverish ose punë e pisët - siç e quan PD sot - nuk bëhej pa bekimin e Berishës prandaj dhe Merua e Mitro kanë shkuar dhe e kanë biseduar me të dhe ky u paska dhënë dorë të lirë. Se si është tamam e vërteta e atyre bisedimeve ne nuk e dimë, por dimë se shitja "u kry". Dhe fakti që shitja u kry nuk mund të mos na bëjë të mendojmë disa gjëra: si psh. se kjo punë nuk bëhej dot pa miratimin e Berishës, por edhe se nuk bëhej dot pa votat e Meros dhe Mitros e të disa prej këshilltarëve të tjerë të PD. Dhe, po ashtu, nuk mund të mos kujtojmë se në këto kohë gazeta Tema, megjithëse me humbje, u shit nga Merua tek Besua për 500 000 euro dhe se versioni që na ka servirur Baze, si një nga njerëzit më të afërt të Berishës, se ky ka qenë i ndershëm në ato kohë, por u prish më vonë, pasi u bë peng i korrupsionit të fëmijëve, është i rremë. Dhe të gjitha këto nuk duhet të na bëjnë të harrojmë se kjo shitje korruptive nuk kryhej nëse në krahun tjetër të mos kishte një këshill të tërë të Edi Ramës që e ka votuar në grup, siç kishte pas votuar më parë edhe shumë bëma të tjera si këto, pasi shumica e këshilltarëve socialistë ndanin, me thikën e Kryetarit, tortën e përfitimeve në formën e lejeve të ndërtimit e tenderave e më the të thashë.

Në fakt historia e 1300 metra katorëve tek Tajvani është metaforë e asaj se si i kanë trajtuar 28000 km katror Shqipëri këta batakçinj të vjetër dhe të rinj. Si histori privatizimesh ajo është aq e rëndomtë sa ndoshta të vetmen vlerë që ka, për të marrë mundimin ta shkrush, është që t'u lihet një dëshmi më shumë nipërve dhe mbesave të këtyre batakçinjve që një ditë të dinë se si janë pasuruar gjyshërit e tyre në kurriz të të gjithë shqiptarëve, se si gjyshërit e tyre politikanë punën publike e kanë pasur thjesht si mundësi për të marë rryshfete dhe përfitime nga gjyshërit bisnesmenë që biznesin e tyre nuk mund ta ndërtonin pa rryshfete dhe se këto biznese mund të lulëzonin edhe më mirë me ndihmën e gjyshërve gazetarë që në vend të punës së gazetarit bënin punën e sekserit.
Por historia e rëndomtë e Tajvanit ka edhe një specifikë që e bën të veçantë. Ajo është ndër të parat, në mos e para, që shenjon një datë të re kur sistemi i korrupsionit filloi të punojë tashmë me dy shina që vende vende kryqëzoheshin dhe vende vende ndaheshin. Dhe këtu duhet të ndalemi në analizën tonë sepse ky është një moment i rëndësishëm për të kuptuar edhe çfarë po ndodh sot. Viti 2005 shënon, pra, herën e parë në historinë e paskomunizmit tonë ku instalohen jo më një, por dy pushtete të korruptuar që punojnë paralelisht me njëri tjetrin, por edhe në konflikt me njëri tjetrin: ai qendror i Berishës dhe ai lokal, i Ramës.
Ajo që më duket për t'u vënë në dukje në këtë kontekst është se konflikti midis tyre, në mënyrën se si po kryhet sot, zbulon krizën në të cilën ndodhen të dy bandat. Duket se vështirësia në të cilën ndodhen i ka bërë të humbasin edhe vetëdijen se punët e pista bëhen nën tryezë, por nuk thuhen, në publik. Të duket gati gati sikur të jenë të arrestuar dhe të kapur me presh në duar dhe po akuzojnë, si të penduarit e mafjes, njëri tjetrin se kush ka qenë më i poshtri në këtë histori. Si shpjegohet kjo, kur ke parasysh që s'ka gjykatë për ta?
Për mua kjo nuk shpjegohet vetëm me karakterin konfliktual e iracional të liderve Berisha dhe Rama, pavarësisht se mendoj se një maturi dhe urtësi e tyre do të ndikonte, për mirë dhe për keq, për ta bërë më racional konfliktin. Në fakt vetëm në sipërfaqe duket sikur situatën e ka acaruar konflikti politik, por, sipas meje, nën të, duhet të kërkojmë edhe konfliktin ekonomik prej nga gjeneron ai. Normalisht duhet pohuar se ne kemi dy grupe interesi (po përdor këtë eufemizëm kësaj here) që janë në konflikt me njëri tjetrin sepse ushqimi në xhungël është në skarcitet. Në këtë situatë të rrezikuarit më të mëdhenj, ata rreth Ramës, kanë shtuar agresivitetin, kurse Berisha nga ana e tij, duke pasur në dorë pushtetin qendror, po përdor luftën e akuzave ndaj tyre për punëra të pista, duke bërë pa dyshim një luftë selektive, në emër të fuqizimit (apo mbijetesës) të grupit të tij të interesit. Pse nuk flitet psh. për shitjen e një cope trualli publike edhe më në qendër se Tajvani, përsëri me një çmim qesharak? Në parim është e njëjta gjë: Kisha Ortodoksde kishte edhe ajo nevojë, si Besua, për më shumë tokë për ndërtimin e kishës sesa ç'i takonte nga kompensimi për tokën që i ishte marrë nga regjimi tek Hotel Tirana. Dhe kjo tokë iu shit/fal atje ku u kompensua, tek lulishtja prapa ministrive, duke shkelur me këtë kompensim e shitje edhe konventën e Ahrusit edhe ligjin e mbrojtjes së monumenteve të kulturës të hartuar nga Rama dhe të aprovuar nga vetë Meta, në dëm të të gjithë banorëve të Tiranës që sot po u merret fryma për pak gjelbërim. Mirëpo kjo shkelje (mesa di, e Metës dhe Ramës bashkë) Berishës nuk i intereson se s'ka pse prishet me Janullatosin dhe Metën ashtu sikurse nuk i interesojnë batakçillëqe të tjera, të bëra në vende të tjera nga Rama, në favor të klientelës së tij të sotme.
Ndërkaq, i dëmtuari i madh i këtyre batakçillëqeve, populli shqiptar, asiston i neveritur dhe i rrasbitur në luftën që po bëhet gjithnjë e më lakuriqe, gjithnjë e më e vështirë për t'u mbuluar me gjethen e fikut politik. Vizat dhe sabotimi i tyre, hapja apo mbyllja e kutive, hyrja ose dalja ne Evropë, korrupsioni e lufta kundër tij, gratë e Edi Ramës dhe familja e Berishës janë gjethefiku që mbulojnë këtë luftë sa të egër aq edhe banale për para. Ata që s'janë dhe s'duan të jenë apo s'mund të jenë pjesë e kësaj lufte janë të destinuar të shohim nga shtëpia, të pafuqishëm, përleshjen e këtyre dy bandave në rrugë ndërkohë që interesi i i tyre është se si të çlirohen prej terrorit të tyre moralvrasës e ekonomivrasës.
Të mendosh se shpëtimi mund të vijë nga ngrënia e kokës që ata do t'i bëjnë njëri tjetrit, dmth. që hundëleshi i rradhës të vijë e t'i thyejë hundën agresorit të rradhës, sipas meje rezulton në përforcimin e së keqes.
Sigurisht është absurde të mendosh se të gjithë pjestarët e këtyre bandave do të duhet të eliminohen. Personalisht mendoj se brenda këtyre partive/banda ka shumë që duan të çlirohen nga kjo situatë ashtu sikurse edhe brenda biznesit dhe mediave, por kanë frikë të ndërmarrin hapa sepse imponimi dhe komprometimi që u është bërë nga kapobandat i nxjerr jashtë loje. Megjithatë mendoj se kjo krizë duhet të ndihmojë që dikush nga politika apo edhe nga biznesi dhe nga mediat të bëjë përpara për të ngulmuar për një projekt që do të synonte transformimin e sistemit kriminal politik, ekonomik e mediatik që kemi ngritur. Kjo kërkon një projekt që do të synonte çarmatosjen e partive/banda nga armët e tyre të paligjëshme ekonomike dhe mediatike, çarmatosjen e bizneseve nga mbështetja e tyre e paligjëshme politike dhe mediatike dhe çarmatosjen e gazetarisë nga lidhjet imorale me politikën dhe me ekonominë. Për t'u lehtësuar kjo do të ishte mirë që nga kjo betejë/krizë të "vriteshin" protagonistët kryesorë të të dyja palëve dhe të dilte në skenë një prapavijë e dytë më e pakomprometuar dhe më racionale. Dikush do të më thotë se dashkam të shembet ngrehina dhe të na zërë brenda të gjithëve. Por, për mua, ngrehina ka filluar të kërcasë nga të katër anët. (Korrieri, 28 dhjetor 2009)