Monday, September 3, 2007

Fundjavë vere në Tiranë (faqe nga ditari)

"E mora pajtonin / Supet me oriz / Çuno m'ngre fustonin / Se mu ka bo pis."

Nëse doni t'i uroni ndokujt "kalofsh një natë pa gjumë" fare mirë mund t'i uroni "paç ndonjë dasëm afër shtëpisë". Ahengu i dasmës filloi të shtunën andej nga ora dhjetë, njëmbëdhjetë. Volumi i altoparlantëve u ngrit në kupë të qiellit; vapa qe llahtar sa të vinte të shembje dhe muret e shtëpisë e jo të mbyllje dritare. Mirëpo s'ke çfarë bën. Në një rreth të paktën prej njëqind metrash prej vatrës së zjarrit gjindja duhet ta mësojë se aty ka dasëm, jo shaka. Do, s'do duhet të jetosh me ahengun. Hidhu pëpjetë apo poshtë nga penxherja po s'deshe. Dita e dasmës është një nga ditët e shënuara kur shqiptarët e tregojnë në mënyrëm më të zhurmshme filozofinë e tyre të jetës sipas së cilës gëzimi hareja e mirëqënia e klanit mund të shkelin pa ngurrim mbi çdo gjë të tillë si shoqëria, tjetri e ku di unë.

Me shprsesë se kjo punë e madhe do të zgjaste deri andej nga ora dy dola dhe u ktheva në shtëpi pas mesnate. Kur u ktheva "E mora pajtonin/ supet me oriz …" - muzika ishte në kulmin e vet. Kënga e pajtonint përsëritej në çdo katër pesë këngë. Brenda këngës qenë këta katër vargje që përsëriteshin pafund. Qenë refreni i refrenit të dasmës. E vetmja sfidë që mund t'i bëje atyre ishte të hapje televizorin dhe të mbyllje dritaret. Deri nga ora dy e kalova me nja dy gjysëm filma me aksion. Pastaj thashë ta fik dhe të përpiqem të fle. E pamundur. Me dritaret mbyllur jo vetëm të merrej fryma, por pa televizor zhurma hynte në një mënyrë më pak agresive, por edhe më nervshkatërruese. Pambukun po dyllin në vesh nuk e kam duruar asnjëherë. Le që altoparlanti më kishte hyrë tashmë jo vetëm brenda në apartament, por edhe brenda në tru duke më ngacmuar vatrat e revoltës. Një dy e thoja me vete: - si ka mundësi që njerëzit mund të tregojnë një arrogancë të tillë ndaj të tjerëve pa u bërë merak fare? Por të merrje policinë të ankoheshe sikur nuk bëhej. Si mund tu sjellësh policinë komshijve në dasëm? Tek e fundit, ky është rasti më i padëmshëm i ndërtimit të gëzimit e lumturisë mbi fatkeqësinë e tjetrit.

"…Çuno m'ngre fustonin / Se mu ka bo pis …"

Fillova me imagjinatë të ngre fustane të bardhë. Që t'i bije shkurt kur filloi altoparlanti i xhamisë afër shtëpisë sime të zgjojë muslimanët e qytetit, - që në lagjen tonë ua bën zgjimin edhe të krishterëve, ateistëve, agnostikëve, të përzjerëve, enveristëve dhe atyre pa din e pa imam - unë isha ende zgjuar.

Besoj se duhet të më ketë zënë gjumi nga ora pesë e gjysëm gjashtë e mëngjesit. Të them të drejtën nuk e di se çfarë bënin dasmorët në atë orë, sepse kisha filluar të kotesha. Por andej nga ora shtatë më zgjoi një zhurmë tjetër. Ishte sinkopa e stërzgjatur e një guri fleksibël që priste llamarinë. Një zhurmë therëse që arrinte deri në palcë të nervit kur mbaronte prerja e njërit element për të filluar, ndonjë minut më pas, me prerjen e tjetrit. Ishte saldatori që e ka punishten në oborrin e shtëpisë ngjitur me pallatin tonë. Dola në dirtare për të parë. Pa shpresë. Po bënte një derë hekuri. Vendoste diskun fleksibël dhe i mshonte me gjithë fuqinë llamarinave duke lëshuar bashkë me zhurmën therëse edhe xixa. Si duket e kishte për ta dorëzuar derën dhe ishte çuar herët apo nuk kishte fjetur fare sepse pastaj i iknin dritat. Atij më pak se dasmorëve kishe ç'ti bëje. Nuk mund t'i thoje as se po e ndërtonte lumturinë e tij mbi fatkeqësinë e tjetrit se po punonte të dielën për bukën e gojës. Shko po deshe thuaji se nuk mund të bëhen punishte të tilla në mes të qytetit kur të të përmendë pallatet e reja ngjitur me të vjetrit ku punohet ditë e natë pa përfilluar asgjë. Guri fleksibël me sharrën e tij piskamë vazhdonte kështu të këpuste me qindra fije neuronesh në trurin tim të pagjumë. Por nuk më bëhej të ngrihesha nga shtrati me shpresë se elementët që po priste do të mbaronin. Lufta me gurin fleksibël mbaroi kur ikën dritat andej nga ora nëntë. Më në fund isha gati për të humbur në gjumë por edhe kjo humbje më erdhi trandshëm sepse ikja e dritave do të thoshte ndezja e gjeneratorëve rreth e rrotull. Kafenetë, baret, reztorantet, zyrat, agjensitë e udhëtimeve e më the të thashë që janë rrotull filluan uturimën e tyre të rradhës. Tashmë gjeneratorët e atyre që i kam më afër shtëpisë i njoh sejcilin edhe nga lloli i zhurmës edhe nga vendi se ku ndodhen. U ndez edhe ai poshtë në katin e parë të pallatit ku banoj. Por isha shumë i lodhur kështu që zhurma e tyre më hyri në tru sëbashku me gjumin. Dhe ja midis ëndrrës dhe zhgjëndrrës mu bë vetja sikur isha në një avion kurse poshtë meje, në një si det që ishte njëherësh edhe shkretëtirë edhe Tirana, lundronte flota e anijeve, kafeneve, bareve, resotoranteve, zyrave, agjensive private, dyqaneve me motorrë të ndezur. E parë nga lart ishte një goxha flotë. Mu fanepsën të gjitha në formë anijesh, ca më të vogla ca më të mëdha ca të mesme që lundronin në në një drejtim të panjohur. Kurse unë në avion kisha qindra bomba që fillova tua hedh bomba e t'i fundos me radhë që të mos dëgjoja zhurmën. Të parën ia hodha bar restorantit më të madh që e ka uturimën e gjeneratorit të thellë dhe të shtrirë deri në pafundësi. U fundos menjëherë. Pastaj me radhë, atij pranë tij tjetrit e tjetrit, tjetrit. Çuditërisht godisja gjithmonë në shenjë. Zhurma vinte duke u pakësuar, por kurrë nuk zhdukej. Edhe pasi fundosa nën shkretëtirën e Tiranës të tërë gjeneratorët që kam në një rreth me rreze një kilometër rreth meje zhurma vazhdonte. Atëhere e kuptova se zhurma që më shqetësonte më shumë ishte ajo e motorrit të avionit ku ndodhesha vetë. Ishte zhurma e gjeneratorit të pallatit tim. Që të fundojsa atë duhet të fundosesha edhe vetë. Në momentin kur po vendosja për vetëshkatërrim duke zgjedhur të hidhem me avion mbi sallën e Parlamentit u zgjova i trembur, gjithë djersë dhe siklet. Pashë se isha në dhomën time. Jashtë anijet lundronin të sigurta në detin e hapur të shkretëtirës së Tiranës. Ç'ëndërr e keqe! Isha aq afër vetvrasjes. Jo, jeta ia vlen edhe me gjeneratorë. Jo vetëm por pashë se kisha fjetur edhe dy orë të mira. Nuk vonoi dhe erdhën dritat. Ç'lumturi! Gjeneratorët pushuan. Dhe ja:

"E mora pajtonin / supet me oriz / çuno m'ngre fustonin / se mu ka bo pis."

Filloi altoparlanti. Ishte ora kur do të dilte nusja. (Korrieri, 9 gusht 2007)

2 comments:

Anonymous said...

Gentile Sig.Lubonja,

Le scrivo in italiano questo commento semplicemente perché mi riesce più facile esprimermi e anche perché so che Lei è un buon conoscitore di tale lingua. È stato un piacere leggere il suo post “Fundjave vere ne Tirane”, senza voler nulla togliere a tutti gli altri articoli che si trovano nel blog, ma (faqe nga ditari) mi ha fatto pensare che probabilmente ci sarà la pubblicazione di un altro suo diario prossimamente. Ho appena finito di leggere “Ne vitin e shtatembedhjete”, e dirLe che tale lettura sia stata la cosa più bella di questa estate probabilmente non rende l’idea di quanto l’ abbia apprezzato.
Trovare “Ploja e mbrame” invece è al quanto impossibile, e le ricerche dei miei amici presso le librerie di Tirana non hanno prodotto risultati. Mi auguro di trovarlo al più presto perché leggere le sue pubblicazioni oltre a essere lettura piacevole, esse hanno un importantissimo ruolo nel fare riflettere sia me che tanti altri studenti albanesi all’estero.

Grazie e buon lavoro di cuore!

ados said...

o zot sa kam qeshur, as qe nuk mund ti mendojme keto gjera ketej..haha