Dy kontradikta të PS

Partia Socialiste dhe lideri i saj i ri Rama pësuan humbje në bojkotin e zgjedhjes së presidentit. Ndonëse jo aq e pastër dhe jo aq spektakolare sa ajo e vitit 2005 kjo ishte një humbje e rëndë, madje që mund të konsiderohet si humbje e tërë së majtës ndërkohë që ajo e 2005 nuk qe e tillë për Ilir Metën dhe partinë e tij. Ajo që, megjithatë, ra në sy në reagimin e parë të Ramës dhe më pas në fjalimin e tij në Asamble ishte ripërsëritja e së njëjtës sindromë që PS ka shfaqur edhe me rastin e humbjes së vitit 2005. E kam fjalën për gjetjen e fajit dhe të përgjegjësisë tek të tjerët dhe refuzimin, deri në pamundësi, të kthimit të shikimin brenda vetes. Nëse para dy vjetësh ishte Ilir Meta dhe të tijtë fajtori, kësaj here fajtori u bë Fatos Nano dhe të tijtë. Madje fjalimi i Ramës ra në sy për rëndimin e kësaj simdrome manikeiste në politikën shqiptare, që kryen vazhdimisht ndarjen e kampeve në të së mirës, ku bën pjesë vetë dhe të së keqes ku futen të tërë, kundërshtarët e vjetër e të rinj.
Në fakt realiteti është shumë tjetër nga ç’na e paraqet kjo sindromë. Kampet e së mirës dhe të së keqes nuk janë të ndarë në atë mënyrë siç kërkon t’ia shesë Rama publikut të gjerë dhe partisë dhe ky vizion rrezikon ta mbajë vendin në luftra të pafundme pa fryt dhe të majtën ta çojë në gafa dhe humbje të tjera të rënda.
Janë dy kontradikta që nuk po i zgjidh dot PS-ja brenda vetes për të dalë nga ky vizion manikeist që e çoi në humbje. Kontradikta e parë është ajo midis shkakut të vërtetë të humbjes dhe shkakut të gjetur për t’ia servirur publikut, por edhe militantëve të partisë. PS ende nuk ka bërë një analizët të vërtetë të humbjes në 2005. Atëhere ia veshi Metës, kurse tani tani të gjashtëve të Nanos. Por partia socialiste ka shmangur prekjen e thelbit të çështjes që i ka çuar tek humbja e cila nuk është ashtu dhe aq humbje ndaj Berishës, por humbje e besimit të anëtarëve të kësaj partie dhe të udhëheqësve të kësaj partie në atë çka i bashkon dhe i bën të quhen parti. E kam fjalën për bjerrjen e vazhdueshme të motiveve që i mbajnë njerëzit bashkuar në atë parti. Dora dorës që kanë kaluar vitet i vetmi faktor lidhës ka mbetur shikimi i politikës si një biznes ndër më fitumprurësit për anëtarët e kësaj partie. Ishte kjo filozofia që çoi në institucionalizimin e praktikave të përdorimit të shtetit për afera private. Ishte kjo që u ndëshkua më 2005. Ndërkaq, ndonëse Nano anatemohet aq shumë nga Rama me fjalët “politikë e vjetër”, asnjë fjalë nuk është thënë nga Rama për këtë proces kaq “të shëndetshëm” dhe kaq “të ri”: për Nanoizmin si korrupsion. Rama ikën nga fjala korrupsion si shejtani nga thimjani. Shkaku është mëse i qartë: tërë ata që kanë mbetur pa Nanon atje me në kryer Ramën vetë (me ndonjë përjashtim të dorës së dytë) janë ndërtuesit e projektit që PS të funksionojë si një trust i madh biznesi fitimprurës që ka në prapavijë oligarkët e ndryshëm. Lufta që u hap me Nanon pra, e që çoi në humbjen e rradhës, (ashtu sikurse edhe ajo me Metën më parë) është rezultat i pritshëm i një degradimi të mëtejshëm të politikës dhe politikanëve në një parti të konceptuar kësisoj. Asgjë parimore nuk gjejmë në këto çarje dhe asgjë të qëndrueshme. Kjo shpjegon se pse ato edhe saldohen shpejt e shpjet e çsaldohen përsëri po aq shpejt. Po ende, aq më pak është e mundur të mbash të bashkuar një parti në emër të interesave të këtilla në një lojë ku mazhoranca, e cila ka pushtetin, është më e fortë. E vërtetoi edhe ikja e të gjashtëve. Rama humbi në këtë rast e mund të humbasë edhe më shumë sikur Berisha me prokurorin e tij të hapë dosjet e disa prej oligarkëve që e kanë mbështetur deri tani. Aq edhe më e rëndë do të bëhej humbja sikur të mos kishte edhe Bashkinë.
Nuk mund të ketë politikë ndryshe dhe PS ndryshe që të inspirojë besim tek politika dhe politikanët pa u goditur ky proces degradimi. Shpresa që kjo të ndodhte ka qenë katarsisi i Nanos dhe mbahet mend entuziazmi që pushtoi asaj kohe shumë vetë. Kurse tani fjalimet e Ramës tingëllojnë si në vakum, pa jehonë, si një retorikë boshe që nuk ve në lëvizje asnjë mendje dhe zemër shqiptari që vërtet është i lodhur nga politika dhe kjo klasë politike. Sepse shumica e ka të qartë tashmë se një nga faktorët e stërlodhjes është vetë kryebashkiaku i cili nuk ka guxim të akuzojë siç bëri Nano më 2001, sepse ka frikë se mos akuzohet për bëmat e tij korruptive. Kjo kontradiktë midis retorikës për ndryshim dhe nevojës për mosndryshim u shfaq më së miri edhe në përzgjedhjen e udhëheqjes së re të PS. E dominuar nga njerëz të stërkonsumuar që kurrë nuk kanë frymëzuar ndonjë besim tek politika asaj udhëheqjeje i janë shtuar disa emra që përfaqësojnë nanoizmin pa intelektin e Nanos në PS si dhe disa punonjës bashkie që i shtohen Ramës vetëm në funksion të rritjes së pushtetit të tij personal.
Si rezultat i kontradiktës midis nevojës për të nxjerrë në dritë shkakun e vërtetë të humbjes dhe pamundësisë për ta bërë atë përjetojmë edhe një kontradiktë të dytë për të cilën kam shkruar edhe herë tjetër. Kjo konsiston në kontradiktën midis më një anë nevojës për ndryshime radikale të shpallur nga Rama dhe, më anë tjetër, të kohës rekord në të cilën ai kërkon e premton ta bëjë këtë e që buron nga nguti për t’u rikthyer në pushtet. Madje, edhe më keq, Rama i premton ndryshimet radikale duke premtuar njëkohësisht luftë të pandërprerë ndaj armikut. Janë dy luftra njëherësh vështirësisht të përballueshme që çojnë pastaj edhe në humbje si kjo e Presidentit. Ajo ishte edhe rezultat i luftës kundër armiqve në dy fronte: brenda partisë dhe jashtë partisë. Kurse një parti vërtet e re me mendësi vërtet të re dhe me pastrim të vërtetë në rradhët e saj nënkupton një proces që kërkon kohë. E provon këtë përvoja e mjaft partive në vende të tjera demokratike që, pasi janë konsumuar nga abuzimi me pushtetin, u është dashur kohë të rimëkëmben. E provon edhe vetë përvoja e PD në Shqipëri.
(Korrieri, 28 Korrik 2007)

A bëhen punë të mira me njerëz të liq?

Besoj se komenti që mund t’i bëhet zgjedhjes së presidentit duhet të shtillet mbi thënien e Cekës kur doli humbës në derën e Parlamenti: “Disa punë të mira bëhen me njerëz të liq”
Ishte punë e mirë që u evituan zgjedhjet e parakohëshme. Ishte punë e mirë që presidenti u zgjodh me parlament duke respektuar Kushtetutën dhe jo nga një tryezë liderësh me prirje atutoritare. Ishte po ashtu punë e mirë që u zgjodh një njeri që gëzon reputacion qytetarie dhe moderimi.
Por, përveç këtyre të mirave, ne kemi parë edhe një proces të tërë zgjedhjeje të presidentit që ka denoncuar shumçka nga niveli i njerëzve të liq të politikës sonë e që nuk mund të mos bëjë të shtrojmë pyetjen: a mund të bëhen punë të mira me njërëz të liq? Sepse, tek e fundit, çështja shtrohet në funksion të së mirës së vërtetë që kërkojmë nga politika: përmirësimi i jetës sonë në kuptimin më të gjerë të fjalës e që lidhet me premtimet që na ka bërë Berisha në 2005 se do të instalojë shtetin ligjor se do të dënojë korrupsionin dhe të korruptuarit, se do të përmirësojë gjendjen eknomike, se do të na garantojë liritë e falës e shtypit.
Nuk ka dyshim se në darkën e fitores në Green House liderët e PD kanë festuar pa i brerë fare ndërgjegja për mjetin me të cilin arritën qëllimin. Në fakt zgjedhja e presidentit u përjetua si një betejë se kush ia fut tjetrit, se kush, pra, do të thërrasë “fitore” e kush do të ulë kokën i humbur e i poshtëruar. E në këtë betejë nuk është kursyer asnjë mjet. Këtë mosbrerje ndërgjegjeje për mjetin mazhorancës ia ka lehtësuar fakti se edhe krahu tjetër po kështu ka vepruar. Në emër të fitores së tyre ata kërcënonin me zgjedhjet e parakohëshme që do të ishin fatale duke patur parasysh gjendjen në të cilën është politika jonë. Poende, sikur ata të tre që votuan kundër të ishin bërë pesë do të bënin që ajo mbrëmje të ishte e zezë jo e bardhë për demokratët dhe askush nuk siguron se edhe ata të tre nuk janë “paguar” në një mënyrë apo në një mënyrë tjetër nga pala tjetër. Problemi megjithatë sot është se tashmë nuk po merret më vesh se cili është qëllimi i mirë dhe cili është mjeti i lik, cilët janë të mirët e cilët të liqtë. Sot pyetja shtrohet: a mundet Berisha Kryeministër dhe Topi President të bëjnë punët e mira të premtuara kur ata qëndrojnë në pushtet në sajë të njerëzve të liq? Apo, mos vallë, prej njerëzve të liq duhet të presim punë të këqija dhe kaq?
Në fakt ajo çka kemi vënë re gjatë këtyre dy vjetëve pasi Berisha mori mandatin është tërheqja vazhdimisht e njerëve të cilësuar prej vetë atij si “të liq” për të mbajtur pushtetin në mënyrë që pastaj nëpërmjet tyre, medemek, do të bëjë punët e mira të premtuara. Ashtu siç rezulton deri tani bërja politikë e Berishës ka mbetur në menaxhimin e interesat të njerëzve të liq? E ndërkaq e gjithë kjo punë titanike ka bërë të shtrohet pyetja: ku është e mira, ku materializohet ajo? Duket skur ajo ka mbetur diku në ajër, por kurrsesi nuk po gjendet në politikën shqiptare. Qëndrimi në pushtet me çdo mjet ka zëvendosuar qëllimin e mirë të premtuar kur u morr pushteti duke bërë që, si rezultat përfundimtar, të kemi vetëm materializimin e qëllimit të lik të njerëzve të liq të përdorur.
Tani Berisha ka mundësi të heqë Prokurorin e Përgjithshëm. Por pyetja shtrohet: a mund të zgjedhin njerëzit e liq një prokuror që të përdorë të njëjtën peshë dhe masë për tërë të liqtë në mënyrë që drejtësia të jetë punë e mirë jo e keqe? A mundet ta bëjë këtë njeriu i mirë Topi i cili tani do të jetë në krye të drejtësisë? Apo prokurori do të përdoret që një pale tu merret pushteti politik dhe financiar i vënë padrejtësisht që ato t’i gëzojë po padrejtësisht pala fitimtare? Të shohim. Thënia se rruga për në Parajsë kalon nëpërmjet Ferrit ka vërtetësinë e saj. Tek e fundit sikur njerëzit të ishin të mirë ne nuk do të kishim nevojë për një sistem që garanton korrigjimin dhe zëvendsimin e tyre. Por kur Ferri bëhet normë jete ka më shumë gjasa që shteku i Parajsës të humbasë në ferrat e tij të dendura e prandaj duhen pastruar më parë ferrat që të nisë rruga nëpër të. (Korrieri, 24 Korrik 2007)