Eshtë hapur një debat për nevojën e ndryshimit të elitave gjithë duke parë se shpesh aristokratët e sotëm janë ca aventurierë shpesh me pasuri dhe begraund kulturor të dyshimtë. Si mendoni se mund të ndodhë kjo. Krijimi i elitave a është në fund të fundit një proces që vjen natyrshëm në një shoqëri të hapur ku sundon ekonomia e tregut...
Do te ishte për mua lajm i mirë sikur vërtet të konsiderohet i hapur debati, pasi ishte shkrimi im “Mbi nevojën e ndërrimit të elitës” ai që e nisi. Por edhe sikur të jetë kështu më duhet të them se nuk mendoj se çështja që kam ngritur mund të shterrohet thjeshtë duke u hapur e mbyllur një debat ose, më mirë të them, nuk mund të reduktohet në një debat. Debati mund të shërbejë thjeshtë si “mbjellës” i ideve dhe ngacmimeve tek një pjese njerëzish ose edhe si ndërtues paradigmash të reja mbi të cilat do të mund të ndërtohej diçka e re.
Pyetja që shtroni më fton tu shtoj diçka atyre që kam thënë në dy shkrimet për këtë çështje pikërisht lidhur me atë që e kam lënë disi pa përgjigje: mënyrën se si do të mund të ndërrohej elita sepse ju thoni se në një shoqëri të hapur ku sundon ekonomia e tregut ndërrimi presupozohet të jetë një proces që vjen natyrshëm. Por çfarë duhet të kuptojmë me “natyrshëm”? Pas shumë gjasash ju nënkuptoni një ndrrim që nuk vjen me revolucion, por me evolucion ose me emancipim sikurse do të thoshte Spinoza, e në këtë rast duhet të shtrohej çështja nëse ka kuptim të flitet për revolucion në një demokraci. Sepse kam frikë se një nga argumentet kundra idesë sime – ngase kam përdorur edhe termin “përmbysje e elitës” - mund të ishte pikërisht evokimi i frikës së revolucionit duke evokouar trazirat e më the të thashë. Kurse në të vërtetë çështjen e mënyrës së ndrrimit të elitës unë e le të hapur, por ama gjithë duke mos harruar se ky sistem që kemi ndërtuar nuk meriton të quhet demokraci.
Ndërkaq nuk do të ngurroja ta quaja edhe revolucion atë që mendoj se duhet të ndodhë, por pikërisht në kuptimin e ndërrimit të elitës e jo domosdoshmërisht në kuptimin e përmbysjes së dhunshme të elitës apo të sistemit, paçka se nga ana tjetër mendoj, si Habermasi, se e drejta e mosbindjes duhet të jetë një e drejtë kushtetuese ngase askush nuk i lëshon kollaj privilegjet që ka fituar. Termi “revolucion” ka marrë një konotacion aq negativ për shkak të komunizmit saqë është mistifikuar e nuk guxon as ta përdorësh, ashtu sikurse shumë nuk guxojnë as të mendojnë se mund të jenë të majtë. Sipas meje ka ardhur koha t’i normalizojmë disa terma me çka kuptoj t’i zhveshim nga përmbajtja e tyre emocionale e lokale dhe tu japim atë racionale e universale e njëherësh t’i kontekstualizojmë. Çështja e revolucionit si mjet i dobishëm ndryshimi social, politik e kulturor apo kundërproduktiv është një debat i hapur sot e kësaj dite që ka i ka rrënjët e tij më një anë në idetë e Hobsit që kalimin nga gjendja natyrore në gjendjen e shtetit e quan revolucion e më anën tjetër të Spinozës që këtë e quan kontinuitet. Nuk është këtu hapësira për të hyrë në trajtime filozofike, por unë po ju kujtoj se në histori termi “revolucion” është përdorur në shumë kuptime pozitive dhe negative që vetëm konteksti mund t’i qartësojë sipas rasteve. Më i famshmi është revolucioni francez i cili si të thush i ka të dy kuptimet: edhe shndrrrimin e madh pozitiv që solli edhe ndryshim elite, pasi borgjezia e fuqizuar ekonomikisht i morri edhe pushtetin politik aristokracisë. (Kanti e konsideron këtë punë të iluminstëve që solli kalimin nga gjendja e tutelës në gjendjen e lirisë.) Por ai ka pasur edhe fytyrën e tij të zezë që quhet mbretëria e terrorit. Ka edhe nga ata që thonë se është shumë herët 200 vjet për ta gjykuar se çfarë ka qenë.
Ndërkaq historia tregon se revolucionet duke krijuar pushtete të reja dhe elita të reja krijojnë edhe premisa të reja për abuzime të reja me pushtetin që bëjnë edhe që të tradhtohen idealet e fillimit. Ka treguar edhe se përmbysjet e eltave vijnë edhe për keq. Ai i Tetorit është më i mirënjohuri. Për kohët tona po sjell një shembull: talebanët erdhën në pushtet në Afganistan pasi ata të quajtur “zotërit e luftës” që bënë luftën për çlirimin e Afganistanit u korruptuan jashtë mase.
Pra historia na ka dhënë gjithfarë modelesh edhe teoricienët e revolucioneve ofrojnë po ashtu modele të ndryshme. Sipas mendimin tim revolucionet më të sukseshme janë ata që vijnë kur më një anë ka një kalbëzim të elitaved të vjetra, por, nga ana tjetër, kur ka edhe një fermentim idesh të reja tek një brezi i ri e jo vetëm kaq, por edhe interesash të reja të një shtrese që është krijuar e ndërgjegjsuar tashmë. Dikush mund të thotë se në demokraci ky është një proces i vazhdueshëm që sigurohet nëpërmjet rotacionit të pushteteve. Por edhe në një demokraci ka momente kur akumulimi i problemeve më një anë dhe fermentimi i ideve alternative më anën tjetër krijojnë shpërthimin. Termi revolucion përdoret psh. edhe për revolucionin e 68 tës, pra në shoqëri ku kishte ekonomi tregu e relativisht shumë demokratike dhe qe nuk solli përmbysjen e sistemit. Edhe ai krijoi paradigma të reja veçanërisht të së majtës e solli jo vetëm shumë ide, por edhe krijimin e një elite të re, shumë të ndryshme nga etërit që ishin shumë më tepër konservatorë autoritarë e ndrydhës të lirive jo vetëm seksuale. Duke par atë mund të thuash se paradoksalisht elitat ndërrohen apo përmbysen duke i hapur rrugën përparimit atje ku paraardhësit kanë punuar më mirë, kurse atje ku paraardhsit kanë punuar keq ato përsëri mund të përmbysen por mbeten shumë probleme.
Lidhur me realitetin tonë mendimi im është se jemi në fazën e dekompozimit të rëndë të kësaj elite që pasi u konvertua nga komuniste në antikomuniste mori përsipër të udhëheqë tranzicionin duke vazhduar në fakt të udhëheqë interesat e veta në një mënyrë që erdhi duke degraduar. Kam shprehur rezerva për atë se si mund të lindë një elitë me tjetër frymëzim e sistem vlerash. Por nuk mendoj se kjo mund të ishte pengesë për të hedhur idenë ashtu siç hedh një grusht farash në një tokë me shpresën se ndonjëra do të mbijë. Dhe këtë grush farash e shoh në vazhdën e shumçkaje kam shkruar më parë: kur sistemin tonë e kam quajtur regjim mediatik; kur elitën e kam quajtur kastë, kur kam ngulmuar për krijimin identitetve të partive dhe të shtresave sociale ekonomike dhe jo për mbajtjen e shoqërisë në kaos, kundër kulturës së manipulim simulimit etj.. Në fakt që të ndodhë ajo ngjarje që mund ta quajmë edhe revolucion duhet të bashkohen disa elementë ku të domosdoshëm janë: së pari një krizë (që ne e kemi), së dyti një shtresë e caktuar shoqërore që nuk e duron më këtë krizë, (që ne e kemi dhe s’e kemi ende), së treti një organizim politik i kësaj shtresë dhe një elitë që merr përsipër drejtimin e kësaj shtrese (që ne nuk e kemi ende) shoqëruar me ide alternative ndaj asaj që kemi bërë keq (që ne i kemi, por nuk duam t’i aplikojmë). Ju do të thoni po partitë politike që kemi sot ç’duhen atëhere? E përsëris nuk mund të jap rrugzgjidhje të padiskutueshme, ndonëse nuk e përjashtoj idenë e krijimit të një partie të re (kam shkruar shpesh për një të majtë të re), por ajo që kërkoj në thelb është diçka më shumë që do të mund të quhej një lëvizje transversale që do t’i përshkonte dhe trondiste të gjitha partitë e institucionet, kuptohet, pa përmbysur disa themele bazë të sistemit demokratik të vendosur më 1992. Sepse atë që duhet ndryshuar e shoh jo vetëm në nivelin politik, por edhe shoqëror e kulturor. Dhe kur flas për ndërrim elitash nuk e kam fjalën vetëm për ndryshimin e klasës politike, por për një ndryshim të tërë social kulturor e të sistemit të vlerave morale e intelektuale. Dhe jam habitur kur kam marrë telefona nga disa njerëz që më kanë thënë se numri i atyre që mendojnë ashtu si unë është shumë shumë i madh, paçka se nuk kanë se ku shprehen.
Kanë kaluar 9 muaj qysh se Berisha ka nisur të qeverisë. Si është në perceptimin tuaj kjo periudhë, çfarë ju ka mbetur në mendje nga punët e këtij ekzekutivi. Nga ana tjetër, vlerësimi juaj për Kryeministrin Berisha, a është ai determinant për gjithçka ndodh në qeverisje, dhe çfarë do të vlerësonit ju në këtë aspekt si pozitive apo si negative?
Po e ndjek me vëmendje të madhe çdo hap që hedh qeveria dhe mazhoranca në tërësi, por edhe me shqetësim të madh sepse bëj pjesë ndër ata që kanë mbështetur riardhjen e kësaj mazhorance në pushtet dhe ka qenë një bast jo i lehtë për mua. Dhe mund të them se deri tani nuk kam ndryshuar mendje, por ende nuk kam krijuar besimin e plotë se nuk kam gabuar.
Preferoj ta përqendroj përgjigjen ndaj kësaj pyetjeje mu tek Berisha. Tek ai unë shoh të ngërthyera disa kontradikta që janë kontradiktat e kësaj faze që po kalojmë. Më së pari, ajo që shoh është se perceptimi jo vetëm i imi, por edhe i shumëve që duan që ky vend të ndryshojë për mirë dhe vazhdojnë të shpresojnë për këtë është se shumçka në këto shpresa janë përqendruar mu tek një njeri i vetëm, Berisha. Gati, gati nganjëherë shoh se njerëzit perceptojnë sikur vetëm Berisha është i miri atje, kurse gjithë të tjerët janë të paktën të dyshimtë. Nuk di të them saktë se kush ka punuar për krijimin e këtij perceptimi. Besoj se më së pari vetë Berisha i cili ka qenë protagonit i padiskutueshëm i PD dhe i rikthimit të saj në pushtet, ka pasur shumë herë më tepër forcë dhe kurajo për të akuzuar direkt korrusionin dhe të korruptuarit gjatë opozitës dhe shumë nga aksionet që kryen sot kundër krimit të organizuar pa dyshim kanë brenda vendosmërinë e tij. Shkurt është bërë simboli dhe lideri i padiskutueshëm i PD-së. Përshtypja ime është se ai e di mirë këtë dhe di edhe përgjegjësinë e madhe që do të thotë kjo për të. Mirëpo, ndërkaq, ky përqëndrimi i pushteti në duart e tij – çka është edhe pjesë e karakterit të tij - sipas meje ka krijuar edhe një problem jo të vogël. Punët që ka marrë përsipër të bëjë nuk bëhen dot vetëm. Ai duhet të delegojë pushtet me besim, por a ka qenë i aftë për të punuar për të krijuar një ekip të tillë? Duket sikur, përkundrazi, ka punuar vetëm për figurën e vet dhe ja se si kjo të kthehet kundra. Kam përshtypjen se rrotull nuk ka njerëz që e kanë të lehtë t’i thonë se këtu apo atje ai e ka gabim.
Një kontradiktë tjetër në të ciln e shoh të ngërthyer Berishën, edhe ajo dramatike, buron nga fakti se ai ka bërë disa premtime shumë serioze për të luftuar sistemin e korrupsionit e krimin e organizuar. Unë besoj se përkushtimi i tij për mbajtjen e këtyre premtimeve është serioz, por, nga ana tjetër, shoh se për të realizuar këto premtime i duhet pushteti të cilin Berisha e do dhe si karakter, përveç kësaj. E problemi është se për të mbajtur pushtetin i duhen kompromise me shumë nga ata të cilët ka premtuar se do t’i luftojë jo vetëm si persona, por – çka është edhe më keq – edhe si struktura të ngritura. Cili do të jetë rezultati final i këtyre kompromiseve? Kjo ende nuk dihet, por duke patur parasysh se nga ana tjetër kemi një opozitë që është e gatshme ta hajë të gjallë dhe jo t’i japë dorën, veçanërisht në luftën kundër korrupsionit, atëhere mbetet rreziku që ai, për ta fituar këtë luftë me opozitën të harrojë premtimin që e ka sjellë në pushtet: luftën kundër sistemit të korrupsionit.
Kryetari i Partisë Socialiste ka urdhëruar të zgjedhurit lokalë të PS-së që të bojkotojnë procesin e reformës zgjedhore duke mos bashkëpunuar me Ministrinë e Brendëshme. A duket se kemi të bëjmë me një kapërxim në këtë rast, duke qënë se të zgjedhurit lokalë, paçka se të PS-së, janë funksionarë publikë dhe e kanë të rregulluar punën e tyre me ligje. Ky urdhër, a tingëllon paksa regresiv që të kujton kohën kur partia ishte mbi të gjitha apo është pjesë normale e luftës politike?
Problemi i opozitës ka qenë prej kohësh ay që në një shkrim e kam quajtur “turravrapi për tu rikthyer në pushtet” e në një tjetër “mosdalja ende e pijes së pushtetit”. Urdhërin për të cilin flisni e shoh si vazhdim të turravrapit e të mosdaljes së pijes. Por, në fakt, opozita ka arësye shumë serioze për këtë turravrap. Sepse në të dy variantet edhe nëse Berisha ndërton shtetin ligjor ata e shohin veten të humbur në këtë lojë, sepse shumëçka kanë bërë gjatë këtyre tetë vjetëve do të dalë në dritë e do të ndëshkohet; por edhe në variantin e keq, sikur Berisha të marrë në dorë sistemin e korrupsionit, ata përsëri ngelen keq sepse askush nuk i siguron, veç tjerash, se në këtë rast nuk do të ketë goditje selektive për ta. Prandaj kanë filluar këtë aksion me goditje të përqendruar për ta rrëzuar sa më parë Berishën.
Mendimi im se si duhej të sillej opozita në të mirë të interesave të vendit e të saj afatgjata ka qenë krejt tjetër: që pjesa e shëndoshë e opozitës që deri diku dukej se mund të ishte LSI do të duhej ta përkrahte Berishën në luftën kundër korrupsionit, por duke i imponuar bërjen e kësaj pune drejt, në mënyrë që të triumfonte premtimi i tij për të ndërtuar shtetin ligjor dhe atëhere, afërmendsh, do të ndërtohej edhe një e majtë e shëndoshë që nesër mund të kthehej në pushtet. Por kur them nesër nuk kam parasysh 2007, por fundin e një apo dy legjislaturave. Kurse këta u bashkuan turravrapthi me të korruptuarit e PS pa u mbyllur viti duke provuar se janë të gjithë njëlloj, por edhe duke treguar se sa pak kontakte kanë me realitetin sepse tani po flasin për dalje në rrugë. Por kush beson më, pas tetë vjetëve që ngritën një sistem grabitjeje të shoqërisë, se ata mund të luftojnë për shoqërinë, që të dalë në rrugë? (Rubrika Përpjekja, Standart, 1 korrik 2006)
Do te ishte për mua lajm i mirë sikur vërtet të konsiderohet i hapur debati, pasi ishte shkrimi im “Mbi nevojën e ndërrimit të elitës” ai që e nisi. Por edhe sikur të jetë kështu më duhet të them se nuk mendoj se çështja që kam ngritur mund të shterrohet thjeshtë duke u hapur e mbyllur një debat ose, më mirë të them, nuk mund të reduktohet në një debat. Debati mund të shërbejë thjeshtë si “mbjellës” i ideve dhe ngacmimeve tek një pjese njerëzish ose edhe si ndërtues paradigmash të reja mbi të cilat do të mund të ndërtohej diçka e re.
Pyetja që shtroni më fton tu shtoj diçka atyre që kam thënë në dy shkrimet për këtë çështje pikërisht lidhur me atë që e kam lënë disi pa përgjigje: mënyrën se si do të mund të ndërrohej elita sepse ju thoni se në një shoqëri të hapur ku sundon ekonomia e tregut ndërrimi presupozohet të jetë një proces që vjen natyrshëm. Por çfarë duhet të kuptojmë me “natyrshëm”? Pas shumë gjasash ju nënkuptoni një ndrrim që nuk vjen me revolucion, por me evolucion ose me emancipim sikurse do të thoshte Spinoza, e në këtë rast duhet të shtrohej çështja nëse ka kuptim të flitet për revolucion në një demokraci. Sepse kam frikë se një nga argumentet kundra idesë sime – ngase kam përdorur edhe termin “përmbysje e elitës” - mund të ishte pikërisht evokimi i frikës së revolucionit duke evokouar trazirat e më the të thashë. Kurse në të vërtetë çështjen e mënyrës së ndrrimit të elitës unë e le të hapur, por ama gjithë duke mos harruar se ky sistem që kemi ndërtuar nuk meriton të quhet demokraci.
Ndërkaq nuk do të ngurroja ta quaja edhe revolucion atë që mendoj se duhet të ndodhë, por pikërisht në kuptimin e ndërrimit të elitës e jo domosdoshmërisht në kuptimin e përmbysjes së dhunshme të elitës apo të sistemit, paçka se nga ana tjetër mendoj, si Habermasi, se e drejta e mosbindjes duhet të jetë një e drejtë kushtetuese ngase askush nuk i lëshon kollaj privilegjet që ka fituar. Termi “revolucion” ka marrë një konotacion aq negativ për shkak të komunizmit saqë është mistifikuar e nuk guxon as ta përdorësh, ashtu sikurse shumë nuk guxojnë as të mendojnë se mund të jenë të majtë. Sipas meje ka ardhur koha t’i normalizojmë disa terma me çka kuptoj t’i zhveshim nga përmbajtja e tyre emocionale e lokale dhe tu japim atë racionale e universale e njëherësh t’i kontekstualizojmë. Çështja e revolucionit si mjet i dobishëm ndryshimi social, politik e kulturor apo kundërproduktiv është një debat i hapur sot e kësaj dite që ka i ka rrënjët e tij më një anë në idetë e Hobsit që kalimin nga gjendja natyrore në gjendjen e shtetit e quan revolucion e më anën tjetër të Spinozës që këtë e quan kontinuitet. Nuk është këtu hapësira për të hyrë në trajtime filozofike, por unë po ju kujtoj se në histori termi “revolucion” është përdorur në shumë kuptime pozitive dhe negative që vetëm konteksti mund t’i qartësojë sipas rasteve. Më i famshmi është revolucioni francez i cili si të thush i ka të dy kuptimet: edhe shndrrrimin e madh pozitiv që solli edhe ndryshim elite, pasi borgjezia e fuqizuar ekonomikisht i morri edhe pushtetin politik aristokracisë. (Kanti e konsideron këtë punë të iluminstëve që solli kalimin nga gjendja e tutelës në gjendjen e lirisë.) Por ai ka pasur edhe fytyrën e tij të zezë që quhet mbretëria e terrorit. Ka edhe nga ata që thonë se është shumë herët 200 vjet për ta gjykuar se çfarë ka qenë.
Ndërkaq historia tregon se revolucionet duke krijuar pushtete të reja dhe elita të reja krijojnë edhe premisa të reja për abuzime të reja me pushtetin që bëjnë edhe që të tradhtohen idealet e fillimit. Ka treguar edhe se përmbysjet e eltave vijnë edhe për keq. Ai i Tetorit është më i mirënjohuri. Për kohët tona po sjell një shembull: talebanët erdhën në pushtet në Afganistan pasi ata të quajtur “zotërit e luftës” që bënë luftën për çlirimin e Afganistanit u korruptuan jashtë mase.
Pra historia na ka dhënë gjithfarë modelesh edhe teoricienët e revolucioneve ofrojnë po ashtu modele të ndryshme. Sipas mendimin tim revolucionet më të sukseshme janë ata që vijnë kur më një anë ka një kalbëzim të elitaved të vjetra, por, nga ana tjetër, kur ka edhe një fermentim idesh të reja tek një brezi i ri e jo vetëm kaq, por edhe interesash të reja të një shtrese që është krijuar e ndërgjegjsuar tashmë. Dikush mund të thotë se në demokraci ky është një proces i vazhdueshëm që sigurohet nëpërmjet rotacionit të pushteteve. Por edhe në një demokraci ka momente kur akumulimi i problemeve më një anë dhe fermentimi i ideve alternative më anën tjetër krijojnë shpërthimin. Termi revolucion përdoret psh. edhe për revolucionin e 68 tës, pra në shoqëri ku kishte ekonomi tregu e relativisht shumë demokratike dhe qe nuk solli përmbysjen e sistemit. Edhe ai krijoi paradigma të reja veçanërisht të së majtës e solli jo vetëm shumë ide, por edhe krijimin e një elite të re, shumë të ndryshme nga etërit që ishin shumë më tepër konservatorë autoritarë e ndrydhës të lirive jo vetëm seksuale. Duke par atë mund të thuash se paradoksalisht elitat ndërrohen apo përmbysen duke i hapur rrugën përparimit atje ku paraardhësit kanë punuar më mirë, kurse atje ku paraardhsit kanë punuar keq ato përsëri mund të përmbysen por mbeten shumë probleme.
Lidhur me realitetin tonë mendimi im është se jemi në fazën e dekompozimit të rëndë të kësaj elite që pasi u konvertua nga komuniste në antikomuniste mori përsipër të udhëheqë tranzicionin duke vazhduar në fakt të udhëheqë interesat e veta në një mënyrë që erdhi duke degraduar. Kam shprehur rezerva për atë se si mund të lindë një elitë me tjetër frymëzim e sistem vlerash. Por nuk mendoj se kjo mund të ishte pengesë për të hedhur idenë ashtu siç hedh një grusht farash në një tokë me shpresën se ndonjëra do të mbijë. Dhe këtë grush farash e shoh në vazhdën e shumçkaje kam shkruar më parë: kur sistemin tonë e kam quajtur regjim mediatik; kur elitën e kam quajtur kastë, kur kam ngulmuar për krijimin identitetve të partive dhe të shtresave sociale ekonomike dhe jo për mbajtjen e shoqërisë në kaos, kundër kulturës së manipulim simulimit etj.. Në fakt që të ndodhë ajo ngjarje që mund ta quajmë edhe revolucion duhet të bashkohen disa elementë ku të domosdoshëm janë: së pari një krizë (që ne e kemi), së dyti një shtresë e caktuar shoqërore që nuk e duron më këtë krizë, (që ne e kemi dhe s’e kemi ende), së treti një organizim politik i kësaj shtresë dhe një elitë që merr përsipër drejtimin e kësaj shtrese (që ne nuk e kemi ende) shoqëruar me ide alternative ndaj asaj që kemi bërë keq (që ne i kemi, por nuk duam t’i aplikojmë). Ju do të thoni po partitë politike që kemi sot ç’duhen atëhere? E përsëris nuk mund të jap rrugzgjidhje të padiskutueshme, ndonëse nuk e përjashtoj idenë e krijimit të një partie të re (kam shkruar shpesh për një të majtë të re), por ajo që kërkoj në thelb është diçka më shumë që do të mund të quhej një lëvizje transversale që do t’i përshkonte dhe trondiste të gjitha partitë e institucionet, kuptohet, pa përmbysur disa themele bazë të sistemit demokratik të vendosur më 1992. Sepse atë që duhet ndryshuar e shoh jo vetëm në nivelin politik, por edhe shoqëror e kulturor. Dhe kur flas për ndërrim elitash nuk e kam fjalën vetëm për ndryshimin e klasës politike, por për një ndryshim të tërë social kulturor e të sistemit të vlerave morale e intelektuale. Dhe jam habitur kur kam marrë telefona nga disa njerëz që më kanë thënë se numri i atyre që mendojnë ashtu si unë është shumë shumë i madh, paçka se nuk kanë se ku shprehen.
Kanë kaluar 9 muaj qysh se Berisha ka nisur të qeverisë. Si është në perceptimin tuaj kjo periudhë, çfarë ju ka mbetur në mendje nga punët e këtij ekzekutivi. Nga ana tjetër, vlerësimi juaj për Kryeministrin Berisha, a është ai determinant për gjithçka ndodh në qeverisje, dhe çfarë do të vlerësonit ju në këtë aspekt si pozitive apo si negative?
Po e ndjek me vëmendje të madhe çdo hap që hedh qeveria dhe mazhoranca në tërësi, por edhe me shqetësim të madh sepse bëj pjesë ndër ata që kanë mbështetur riardhjen e kësaj mazhorance në pushtet dhe ka qenë një bast jo i lehtë për mua. Dhe mund të them se deri tani nuk kam ndryshuar mendje, por ende nuk kam krijuar besimin e plotë se nuk kam gabuar.
Preferoj ta përqendroj përgjigjen ndaj kësaj pyetjeje mu tek Berisha. Tek ai unë shoh të ngërthyera disa kontradikta që janë kontradiktat e kësaj faze që po kalojmë. Më së pari, ajo që shoh është se perceptimi jo vetëm i imi, por edhe i shumëve që duan që ky vend të ndryshojë për mirë dhe vazhdojnë të shpresojnë për këtë është se shumçka në këto shpresa janë përqendruar mu tek një njeri i vetëm, Berisha. Gati, gati nganjëherë shoh se njerëzit perceptojnë sikur vetëm Berisha është i miri atje, kurse gjithë të tjerët janë të paktën të dyshimtë. Nuk di të them saktë se kush ka punuar për krijimin e këtij perceptimi. Besoj se më së pari vetë Berisha i cili ka qenë protagonit i padiskutueshëm i PD dhe i rikthimit të saj në pushtet, ka pasur shumë herë më tepër forcë dhe kurajo për të akuzuar direkt korrusionin dhe të korruptuarit gjatë opozitës dhe shumë nga aksionet që kryen sot kundër krimit të organizuar pa dyshim kanë brenda vendosmërinë e tij. Shkurt është bërë simboli dhe lideri i padiskutueshëm i PD-së. Përshtypja ime është se ai e di mirë këtë dhe di edhe përgjegjësinë e madhe që do të thotë kjo për të. Mirëpo, ndërkaq, ky përqëndrimi i pushteti në duart e tij – çka është edhe pjesë e karakterit të tij - sipas meje ka krijuar edhe një problem jo të vogël. Punët që ka marrë përsipër të bëjë nuk bëhen dot vetëm. Ai duhet të delegojë pushtet me besim, por a ka qenë i aftë për të punuar për të krijuar një ekip të tillë? Duket sikur, përkundrazi, ka punuar vetëm për figurën e vet dhe ja se si kjo të kthehet kundra. Kam përshtypjen se rrotull nuk ka njerëz që e kanë të lehtë t’i thonë se këtu apo atje ai e ka gabim.
Një kontradiktë tjetër në të ciln e shoh të ngërthyer Berishën, edhe ajo dramatike, buron nga fakti se ai ka bërë disa premtime shumë serioze për të luftuar sistemin e korrupsionit e krimin e organizuar. Unë besoj se përkushtimi i tij për mbajtjen e këtyre premtimeve është serioz, por, nga ana tjetër, shoh se për të realizuar këto premtime i duhet pushteti të cilin Berisha e do dhe si karakter, përveç kësaj. E problemi është se për të mbajtur pushtetin i duhen kompromise me shumë nga ata të cilët ka premtuar se do t’i luftojë jo vetëm si persona, por – çka është edhe më keq – edhe si struktura të ngritura. Cili do të jetë rezultati final i këtyre kompromiseve? Kjo ende nuk dihet, por duke patur parasysh se nga ana tjetër kemi një opozitë që është e gatshme ta hajë të gjallë dhe jo t’i japë dorën, veçanërisht në luftën kundër korrupsionit, atëhere mbetet rreziku që ai, për ta fituar këtë luftë me opozitën të harrojë premtimin që e ka sjellë në pushtet: luftën kundër sistemit të korrupsionit.
Kryetari i Partisë Socialiste ka urdhëruar të zgjedhurit lokalë të PS-së që të bojkotojnë procesin e reformës zgjedhore duke mos bashkëpunuar me Ministrinë e Brendëshme. A duket se kemi të bëjmë me një kapërxim në këtë rast, duke qënë se të zgjedhurit lokalë, paçka se të PS-së, janë funksionarë publikë dhe e kanë të rregulluar punën e tyre me ligje. Ky urdhër, a tingëllon paksa regresiv që të kujton kohën kur partia ishte mbi të gjitha apo është pjesë normale e luftës politike?
Problemi i opozitës ka qenë prej kohësh ay që në një shkrim e kam quajtur “turravrapi për tu rikthyer në pushtet” e në një tjetër “mosdalja ende e pijes së pushtetit”. Urdhërin për të cilin flisni e shoh si vazhdim të turravrapit e të mosdaljes së pijes. Por, në fakt, opozita ka arësye shumë serioze për këtë turravrap. Sepse në të dy variantet edhe nëse Berisha ndërton shtetin ligjor ata e shohin veten të humbur në këtë lojë, sepse shumëçka kanë bërë gjatë këtyre tetë vjetëve do të dalë në dritë e do të ndëshkohet; por edhe në variantin e keq, sikur Berisha të marrë në dorë sistemin e korrupsionit, ata përsëri ngelen keq sepse askush nuk i siguron, veç tjerash, se në këtë rast nuk do të ketë goditje selektive për ta. Prandaj kanë filluar këtë aksion me goditje të përqendruar për ta rrëzuar sa më parë Berishën.
Mendimi im se si duhej të sillej opozita në të mirë të interesave të vendit e të saj afatgjata ka qenë krejt tjetër: që pjesa e shëndoshë e opozitës që deri diku dukej se mund të ishte LSI do të duhej ta përkrahte Berishën në luftën kundër korrupsionit, por duke i imponuar bërjen e kësaj pune drejt, në mënyrë që të triumfonte premtimi i tij për të ndërtuar shtetin ligjor dhe atëhere, afërmendsh, do të ndërtohej edhe një e majtë e shëndoshë që nesër mund të kthehej në pushtet. Por kur them nesër nuk kam parasysh 2007, por fundin e një apo dy legjislaturave. Kurse këta u bashkuan turravrapthi me të korruptuarit e PS pa u mbyllur viti duke provuar se janë të gjithë njëlloj, por edhe duke treguar se sa pak kontakte kanë me realitetin sepse tani po flasin për dalje në rrugë. Por kush beson më, pas tetë vjetëve që ngritën një sistem grabitjeje të shoqërisë, se ata mund të luftojnë për shoqërinë, që të dalë në rrugë? (Rubrika Përpjekja, Standart, 1 korrik 2006)
No comments:
Post a Comment