Mbi thellimin e bojkotit nga PS

Nuk është shumë e qartë se ç’po bën Partia Socialiste dhe ku po shkon me thellimin e bojkotit të Parlamentit edhe me mospjesëmarrjen në zgjedhjet e pjesëshme të 15 nëntorit. Kam përshthypjen se këtë ndjenjë paqartësie ndajnë edhe shumë të tjere, madje se as udhëheqësit e saj, me në krye Edi Ramën, nuk e kanë të qartë se ku po shkojnë. Intuita më thotë se kemi të bëjmë me një aventurë që po e çon këtë parti, dhe krejt vendin, në situata gjithnjë e më të paparashkikueshme.

Nëse do të kërkojmë shkakun e këtij veprimi besoj se ai mund të gjindet në një sëmundje të politikës sonë të paskomunizmit që e ka shoqëruar gjithë tranzicionin. Kjo sëmundje është kombinimi i dy të këqijave që janë si të thuash dy anë të së njëjtës medalje: prirja e atij që fiton për vendosjen e një pushteti absolut dhe padurimi i humbësit për të riardhur në pushtet e për ta vendosur ai pushtetin absolut. Të dyja janë sëmundje të së kaluarës jodemokratike të vendit. Kush kujton vitet 93 – 94 me siguri do t’i vijë ndërmend se pushteti i Sali Berishës konsiderohej shumë i përkohshëm në ato vite nga opozitarët e tij. Po ashtu kush kujton vitet 96 – 97 - 98 do të kujtohet se sa pak rëndësi kishin institucionet në krahasim me lojën e forcës. U duk se akti i fundit i kësaj faze u mbyll më 1998, kur Sali Berisha hyri me arkivolin e Azem Hajdarit në Kryeministri për të marë pushtetin. Të gjithë e kujtojnë se asokohe u deshën telefonata nga ndërkombëtarët që Berisha të urdhëronte tërheqjen e trupave të tij nga institucionet e pushtuara.
Pas asaj kohe politika shqiptare u duk se hyri në një hulli disi më normale. Marrja e pushtetit ka ardhur me zgjedhje që, edhe pse të kontestueshme, janë konsideruar gjithnjë e më afër të vërtetës së votës. Për këtë duhet të falenderojmë ndërkombëtarët sepse, siç e tregojnë edhe zhvillimet e fundit, politika jonë nuk është pjekur ende për të realizuar zgjedhje të ndershme dhe marrje ose lëshime demokratike e paqësore pushteti.
Sikur të prisnim një zhvillim normal të kësaj tendence sipas meje Partia Socialiste, edhe pse kontestuese e zgjedhjeve, do të duhej të ndiqte rrugët insitucionale për marrjen e pushtetit. Pra do të duhej të bënte një opozitë gjithnjë e më të fortë në Parlament e media e në rrugë, gjithë duke pastruar vetveten e pritur me durim t’i bjerë dardha në dorë, sepse, po t’i referohemi përvojës paraardhëse, pushtetet tek ne, pas tetë vjetësh, bëhen të padurueshëm për shkak të rritjes së pashmangëshme të korrupsionit më një anë dhe të megallomanisë së liderit më anën tjetër.
Po pse PS është kaq e paduruar? A është ky thjesht padurimi i etjes për pushtet të Edi Ramës? Mos kemi të bëjmë me një padurim më të madh sesa të një njeriu brenda mbështetësve të PS kurse Edi Rama është thjesht interpretues i tij? Mos vallë socialistët parandjejnë se, nëse e lenë edhe katër vjet në pushtet Berishën sëbashku me Ilir Metën, rreziku që ata të dobësohen edhe më keq është edhe më i madh? Apo mos vallë rreziku që paraqet tërheqja e Partisë Socialiste nga institucionet mund të rezultojë fatal për fatin e kësaj partie, ndoshta edhe për vendin?
Këto janë pyetje ndaj të cilave nuk kam ndonjë përgjigje të prerë sepse përgjigjet më dalin me plot kundërthënie. Do të dëshiroja të lexoja më shumë komente nga njerëz që nuk janë militantë të njërit apo tjetrit krah lidhur me këto çështje. Çuditem se sa pak debate gazetarësh të parreshtuar në njërin krah apo tjetrin ka për këtë çështje që më duket tejet e rëndësishme. Nuk mungojnë shprehje individuale mendimi, por mungon debati që e thellon të vërtetën.
Me siguri di të ripërsëris disa gjëra që besoj se në PS i dinë, por varet se sa dhe si i interpretojnë.
Së pari, bojkoti i insitucioneve ose, thënë ndryshe, ndjekja e rrugës jashtinstitucionale nuk mbështetet nga ndërkombëtarët që e kanë shoqëruar deri tani rritjen e politikës sonë. Dhe, paçka se kemi kohë që ndërkombëtarët na kanë lodhur duke na mbajtur në gjendjen e një protektorati ku protektorët nuk mbajnë as përgjegjësi për atë që ndodh, kjo më duket se është e një rëndësie të dorësë së parë duke patur parasysh realitetin, jo dëshirat tona.
Së dyti, sot nuk ka ndonjë ndjeshmëri të madhe popullore ndaj këtij bojkoti, siç ka pasur në vitete para, qoftë kundër Berishës qoftë kundër Socialistëve. Sot pakkush, përveç militantëve që presin të kenë përfitimin direkt nga lufta për pushtet, i ndjek politikanët tanë në aventurimin e tyre jashtinsitutcional. Kjo sepse njerëzit nuk bëjnë ndonjë dallim esencial midis njerëzve të Berishës dhe atyre të Ramës përsa i përket të keqes më të madhe që ata përjetojnë sot, që nuk është privimi i lirisë, si në vitet e para, por kapja e shtetit dhe përdorimi i tij për interesa që janë të kundërta me interesat e shumicës.
Ç’është e vërteta duhet të kemi parasysh se dhe në vite të tilla si viti 1997 - që duket sikur kërkon të imitojë paksa Rama me lëvizjen që kërkon të bëjë duke bashkuar në një front kundër Berishës të majtë e të djathtë - sikur të mos kishte ndodhur kriza e rënies së piramidave, zor se do të ishte krijuar situata që do ta detyronte Berishën të pranonte zgjedhjet e parakohëshme.
Pra, edhe nga përvoja e atyre viteve, më duket se del qartë se, sikur të mos ketë një kolaps të rëndë ekonomik, zor se dyshja Berisha Meta do të mund të largohej nga pushteti me rrugë jashtinstitucionale. Pa dyshim askush nuk e dëshiron një kolaps të tillë dhe as daljen e situatës jashtë kontrollit të institucioneve. Mendimi im është se dalja jashtë kontrollit është edhe e pamundur, për shumë arësye ndër të tjera edhe përvoja e 97-tës. Ndërkaq, edhe nëse kemi një krizë të rëndë, më duket se rruga më e lehtë dhe më pa dhimbje për ta detyruar qeverinë të dorëhiqet është ajo insitucionale. Në një rast krize të tillë jam i sigurt se në Parlament do të konfiguroheshin ndryshime që do ta detyronin Berishën të dorëhiqej. Mirëpo ndërkaq, lënia e institucioneve në dorë të Berishës dhe Metës e bën gjithnjë e më të pamundur ndryshimin e gjendjes me rrugë institucionale. Pra, sa më shumë njerëz të ketë Berisha dhe Meta në institucione dhe sa më pak opozita aq më vështirë mund të arrihet një fitore e opozitës me rrugë institucionale. Nëse psh. do të imagjinojmë një situatë ku PS nuk merr pjesë në zgjedhje parlamentare dhe e le Parlamentin të mbushur me deputetë të Berishës dhe Metës atëher del qartë se e vetmja mënyrë për ta ndryshuar këtë gjendje do të ishte ajo jashtinstitucionale, futja e vendit në një krizë të përgjithëshme. Sikurse e kam thënë edhe herë tjetër kjo do të mund të justifikohej – paçka se me shumë kundërthënie – sikur të bëhej nga një forcë e re politike që do të lindte me synim rrëzimin e sistemit të korrupsionit të ngritur nga e tërë kjo klasë politike, kurse PS, si një parti që ka kontribuar deri tani në ndërtimin e këtij sistemi e të këtyre insitucioneve me të mirat dhe të këqijat e tyre, nuk mund ta udhëheqë një lëvizje të tillë.
Në këtë kontekst thellimi i bojkotit të PS duke hequr dorë edhe nga zgjedhjet e pjesëshme lokale, me kërcënimin se do të heqë dorë edhe nga lokalet e përgjithshme, më duket një akt iracional një aventurë që e bën të ardhmen gjithnjë e më e paparashikueshme në kuptimin e keq të fjalës. (Korrieri, 22 tetor 2009)