Dy
protestat kundër betonizimit tek Parku i Liqenit dikush i ka quajtur prova
gjenerale për shporrjen e kësaj qeverie. Dikush tjetër i quan si përpëlitjet e
fundit të opozitarizmit e të shoqërisë
civile që ka mbetur në Shqipëri. Cila është e vërteta? Sipas meje këto të dyja
nuk e përjashtojnë njëra tjetrën.
Personalisht
protestën e të rinjve të shoqërisë civile e shoh si një dritë shprese në
tunelin e errët ku kemi hyrë prej kohësh.
***
Nëse
do t’i shohim si të organizuara thjesht kundër Edi Ramës dhe Erion Velisë me parulla
të tilla si “Velia po bën atë që s’guxoi të bëjë as Rama me Parkun”jemi në
variantin e përpëlitjeve të fundit të opozitarizmit e të shoqërisë civile. Pse
e them këtë? Jo thjesht se është idiote të mendosh se Veliaj po i bën këto pa
dijeninë e aprovimin e Ramës, por sepse të shprehesh kështu do të thotë të mos
e kapësh demin për brirësh. Dhe brirët e demit nuk janë Rama e Veliaj. Këta janë
thjesht maska e këtyre brirëve. Madje Veliaj nuk është tjetër veçse maska e
maskës Rama. Ashtu sikurse janë maska e maskës së maskës shumë gazetarë e
intelektualët e segmente të shoqërisë civile që kanë ndërtuar të gjithë së
bashku një plurimaskë që kërkojnë t’i venë emrin demokraci, por që, në fakt,
është një oligarki që kërcënon të kthehet në fashizëm: si dhunë e pakicës
sunduese mbi shumicën. Demi me brirët e tij të vërtetë është ky fashizëm i
kamufluar deri tani, që, në një shkrim paraardhës, e kam quajtur fashizëm
ekonomik) Dhe protestat nëse duan të
ngjallin shpresë duhet të kapin demin e oligarkisë për brirësh. Përndryshe
thjesht do t’u mbeten maskat, Edi dhe Erijon në dorë, (nëse këta nuk ia mbathin
një ditë nga sytë këmbët), por fashizmi ekonomik do të ketë vënë maska të
tjera: ato që këto protesta i shohin si mundësi për të rimarrë rolin e
kryemaskës sepse tani kanë mbetur në rolin e dublantit
***
Shumëkush
e kupton qartë se kjo rezistencë që ndodhi tak Parku e ka burimin tek një frikë
shumë më e madhe sesa sipërfaqja e betonit që do vendoset në atë kënd lodrash.
Frika qëndron tek përpjekjet për ta kafshuar Parkun anës Universitetit, tek Garda,
tek hyrja e rrugës së Elbasanit, tek diga. Dhe është cektësi të mendosh se këta
projekte janë thjesht punë e maskës së pabesë e mashtruese Edi Rama dhe i një maske
të maskës. Të gjithë e dimë se këta projekte kanë prapa oligarkinë që deri dje është
kamufluar edhe prapa maskave Berisha, Basha. Edi dhe Erjoni thjesht kanë nxjerrë
në treg aftësinë e tyre për të qenë maska, për të mos u skuqur dhe as zverdhur,
por janë oligarkët përfituesit kryesorë të këtyre projekteve. Janë ata që i
kanë zgjedhur mikluar dhe mbështetur (por edhe shantazhuar) maskat për të
luajtur këtë lojë. Sepse, në kontekstin evropian ku jetojmë, oligarkët kanë
nevojë për maskën e demokracisë, të ligjërimit të asaj që bëjnë nëpërmjet politikanëve
të ardhur në qeverisje gjoja nëpërmjet votës së popullit. Kjo nevojë bëhet edhe
më e fortë kur ke parasysh se një pjesë e tyre janë edhe vrasës e tarfikantë. Dhe
ky është problemi i madh që kemi përpara, që ka nisur që pas rënies së
komunizmit e me të cilin duhet të merren të rinjtë protestues nëse vërtet
synojnë të na ngjallin shpresën.
***
Politologu
i njohur italian Gusavo Zagrebelsky, duke karakterizuar sistemin oligarkik që
kërcënon sot edhe Evropën thotë se për herë të parë në historinë e njerëzimit
kemi një sistem ku paraja dhe pushteti nuk janë më thjesht mjete (për të bërë
diçka të mirë apo të keqe), por janë qëllim në vetvete - si dy anë të së
njëjtës medalje.
Sipas
Zagrabelskit rrethi vicioz “pushtet për
para dhe para për pushtet […] i jep vend përqendrimit të pushtetit dhe të
pasurisë në grupe të vegjël, autoreferencialë, të pasigurt në vetvete, të
mbyllur në geto të rrethuara me mure, të lara me ar ndoshta, por sigurisht
artificiale, nganjëherë edhe të militarizuara. Tendenca e këtyre oligarkëve
është mbyllja progresive në vetvete sepse mbijetesa e tyre është e lidhur me
mbylljen e kufijve të tyre nga bota e të përjashtuarve.” A nuk ju kujton ky
përshkrim diçka që e keni parë në Shqipëri? Hidhni një sy andej nga Rolling Hills apo nga getot e Golemit apo
të Gjirit të Lalzit. Të gjitha të rrethuara me mure e të ruajtura me roje janë.
Ajo
që po ndodh tek Parku tregon pikërisht syverbësinë e njerëzve që pushtetin e
kanë mjet për paranë dhe paranë mjet për pushteetin pa asnjë qëllim tjetër në
jetë. Njerëzit që e shohin botën me këta sy çdo gjë të bukur që ekziston në
natyrë e shohim si mundësi për ta kthyer në para. Këta nuk mund ta shohin dot
lulen e t’i gëzohen bukurisë së saj në degë, por përnjëherë mendojnë si ta
këpusin e ta shesin për para. Dhe për ta këputur u duhet pushteti dhe kështu,
në rreth vicioz, për të kapur pushtetin u duhen para. Me këta dy sy, të parasë
e të pushtetit, këta shohin edhe gjelbërimin e një parku, edhe një breg të
virgjër deti, edhe një lumë të kulluar edhe një pyll të bukur në mal.
***
Ajo
çka venë re politologët dhe sociologët si anë tjetër të medaljes së getove të
oligarkëve kësisoj është jo vetëm varfërimi, margjinalizimi, reduktimi i të
drejtave të shumicës, por, çka është më e keqja, degradimi i indit social të
shoqërisë, shkatërrimi i çdo ndjenje solidariteti. Dhe është logjike që ky
degradim të jetë në interesin e oligarkëve. S’ka më mirë për sigurinë e
pasurimin e tyre të mëtejshëm në kurriz të publikut sesa që jashtë mureve të
getove të ketë individë të përçarë dhe jo solidarë. Ata edhe paguajnë për këtë.
Nuk është rastësi që në një vend si ky i yni ku oligarkia ka tiparet më
dritëshkurtëra pasi e shkrirë edhe me krimin, e njëheerësh vend pa traditë
shqërie civile, nuk gjen dot një komuniteti gazetarësh që të bëhen bashkë për
një çështje të përbashkët (qoftë edhe për interesat e tyre të lirisë së fjalës)
nuk gjen komunitet intelektualësh që të ulet të hartojë një peticion për një
çështje publike, por vetëm individë të përçarë që shohin dorën që u jep lekun
për shërbimin që bëjnë si maska të maskave të maskave.
Në
këtë kontekst, prapa rezistencës së atij
grupi të vogël po tepër të rëndësishëm të rinjsh që dolën për të mbrojtur pemët
tek Parku unë shoh rezistencën kundër
një frike edhe më të madhe se betonizimi: rezistencën instiktive të
njeriut ndaj shkatërrimit të shpresës për ndërtimin e indit social. Kruajua
qytetare dhe ankthi me të cilën ky grup të rinjsh dolën të mbrojnë pemët e Parkut
është shprehje e ankthin për të mos e humbur këtë shpresë që në terma konkrete
përkthehet në ankthin për të mos e humbur të ardhmen e tyre në këtë vend. Sepse,
njerëzit kanë nevojë për këtë ind social që të jetojnë sepse pikërisht
nëpërmjet tij qenia njerëzore realizon potencialitetet e veta. Është e provuar
tashmë se përtej një niveli të ardhurash lumturia e njeriut nuk varet më nga
shuma e parave që ka në bankë apo numri i shtëpive apo makinave që ka, por nga
marrëdhëniet sociale që ka, nga cilësia e miqësive e dashurive që ka, e
fqinjësive të mira apo të këqija që ka. E për këtë duhet një nivel barazie, në
dinjitet së paku, por duhen edhe hapësirat fizike publike ku marrëdhëniet
njerëzore të mund të lindin e të zhvillohen. Dhe Parku është një nga hapësirat
e fundit fizike të mbetura që e luan këtë rol. Aty shqiptarët i gjen akoma së
bashku pa dallime social ekonomike. Parku po ashtu ruan edhe një kujtesë të
kësaj shoqërie dhe, në këtë aspekt, kërcënimi i tij nuk është thjesht fizik por
edhe psikologjik. Mbrojtja e tij është mbrojtja e një cope ind social që ka
mbetur dhe njëherësh shpresa se ai mund të zhvillohet e rritet. Mirëpo, siç e
thashë, është pikërisht kjo që nuk u intereson oligarkëve dhe maskave të tyre
që duan ta kthejnë Parkun në oborrin e tyre privat siç kanë kthyer shumëçka në
Shqipëri sot. Prandaj dhe erdhi sulmi fashist kundër tyre.
Kundër
këtij fashizmi duhen përdorur të gjitha mjetet. Dhunës së tij, i duhet
përgjigjur edhe me dhunë nëse është nevoja. Sepse kur arrin një kryeministër të
guxojë të thotë se kush nuk më voton mua është ose dele ose budalla kjo tregon
se fashizmi ka bërë hapa shumë të rrezikshme përpara. Prandaj ai duhet shporrur
një sahat e më parë me gjithë shpurën e tij. Por që të shporret jo thjesht si
individ por si fenomen, nuk duhet
harruar se ai nuk është kryeministër i shqiptarëve, por kryemaskë e oligarkëve;
prandaj duhet denoncuar e shporrur edhe fuqia që ka prapa: ajo e atyre që, duke
mos mundur të deklarohen ata që janë, u duhet të mimetizohen me këtë kryemaskë
apo kryemaska të tjera të ngjashme. (Panorama,
26 shkurt 2016)
No comments:
Post a Comment