Tuesday, September 2, 2014

Dhunimi - akt urrejtjeje ndaj simbolikës së memorialit


Mendoni se dëmtimi i monumentit “Postbllok” është bërë me paramendim dhe prapa shkatërrimit të tij ka ndonjë prapavijë politike? Cilët mund të jenë përgjegjësit dhe pse?
Duke parë dhunën që është përdorur mbi xham është e vështirë të mos mendosh se ky është një akt urrejtjeje, profanimi, që drejtohet kundër simbolikës  së këtij memoriali. A kanë qenë të vetëdijshëm autorët se po kryejnë një akt të tillë që godet ndërgjegjen kolektive të shumë shqiptarëve  - por edhe të të huajve, po të kesh parasysh Murin e Berlinit aty? Ka pak gjasa që të mos jenë të vetëdijshëm për këtë. Ka më shumë gjasa që e bëjnë pikërisht kundër kësaj ndërgjegjeje. Por edhe sikur të kemi të bëjmë me njerëz të pavetëdijshëm, të pirë apo të droguar edhe kjo flet për një prapavijë politike në një kuptim më të gjerë. Sepse edhe në këtë rast pyetja shtrohet: pse shkuan të godasin pikërisht aty?
Sigurisht unë nuk mund të akuzoj pa prova maxhorancën që ka ardhur në pushtet për këtë akt, por s'mund të mos ve në dukje se  kur u inaugurua ky memorial aty nuk erdhi asnjë socialist megjithëse, mesa di, të paktën ata të Këshillit Bashkiak ishin ftuar. Dhe ju kujtoj se Murin  e Berlinit e kishte sjellë në Tiranë Këshilli Bashkiak i Bashkisë së Berlinit - të majtë dhe të djathtë - nuk e kishte sjellë Sali Berisha, prandaj aty mori pjesë edhe vetë Ambasadorja Gjermane e një delegacion gjerman. Unë po ashtu s'mund të harroj se kur u hoq gardhi i Kryeministrisë prapa memorialit,  me porosi të Kryeministrit Rama sipas Artan Shkrelit që u mor me këtë punë - dhe mirë u bë që u hoq - ata ndërhynë mu mbi truallin e  memorialit (duke hapur një rruginë të shëmtuar prapa murit të Berlinit) pa marrë as mundimin t'u bëjnë qoftë edhe një telefonatë autorëve, megjithëse i njoh personalisht, dhe pa u shqetësuar se si do të bëhet për ndriçimin tani, që memoriali duket edhe nga prapa.  Dhe ç'është më e keqja as Bashkia nuk ndërhyri. Këto akte sipas meje flasin diçka më shumë sesa për indiferentizëm e pakujdesi të paqëllimtë, flasin për indiferentizëm politik ndaj një vepre që duhet tu takojë të gjithëve, për instrumentalizim dhe dashakeqësi. Dhe këto nuk janë pa lidhje me vandalizmin që u krye këto ditë sepse kësisoj krijojnë terrenin për instrumentalizime dhe dashakeqësi vandaliste si kjo që pamë. Sepse politikanët tanë sillen si talebanët që sapo vijnë në pushtet shkatërrojnë simbolet e palës tjetër për të ngritur ato të tyret dhe pastaj ka hajvanë që shkojnë deri këtu.
Pak kohë më parë, u dëmtua dhe u vodh edhe monumenti i Pavarësisë. Nuk është përgjegjësi e institucioneve përkatëse të ruajnë këto monumente, në rastet kur edukata dhe kultura civile lënë për të dëshiruar?
Ndryshmi është se atij të Pavarësisë iu vodhën copa për tu shitur kurse memoriali u godit për tu prishur. Por që të dy kanë të përbashkëta si injorancën dhe vandalizmin e autorëve edhe paaftësinë e institucioneve që duhet t'i ruajnë. Problemi që del përpara këtyre institucioneve është ai se kur shtetin nuk funksionon as në zemër të kryeqytetit atëherë ky është fundi. Është e kotë të bësh aksione kundër informalitetit në periferi kur ndodhin gjëra të tilla në zemër të kryeqytetit. Dhe ky fund i shtetit e ka një shpjegim. Sipas informacineve që kam shumica e policisë këto ditë ka qenë e impenjuar në tregun e Uzinës Dinamo ku po zhvendosen përdhunshëm tregtarët që kanë punuar atje për interesa të një apo dy privatëve. Ja ky është fundi i shtetit kur ky privatizohet siç është privatizuar tek ne dhe vihet në veprim vetëm në mbrojtje të interesave private dhe jo atyre publike.
Cili është apeli që u bëni qytetarëve shqiptarë dhe institucioneve?

Qytetarëve u bëj apel për më shumë reflektim për faktin se nëse sot jemi në këtë gjendje të mjeruar  një nga shkaqet kryesore është pikërisht dhe veçanërisht izolimi që ushtroi regjimi komunist, mbi të cilin të bën të mendosh ky memorial. U bëj apel për më shumë respekt për ata që këtë izolim - që në fakt e kemi vuajtur të gjithë -  e kanë vuajtur në mënyrën më tragjike, dhe jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Gjerman i Lindore e kudo në diktaturat e Lindjes.
Sigurisht nuk pretendoj që të jetë një objekt që duhet ta duan e ta pëlqejnë të gjithë. Edhe nga pikëpamja estetike. Aq më tepër po të kesh parasysh se i përket një lloj arti gjuha e të cilit pak njihet në Shqipëri pikërisht për shkak të izolimit. Por mund t'u them se ka pasur nga ata gjermanë që na kanë uruar duke na thënë se Muri i Berlinit është vendosur në më shumë se njëqind qytete në botë dhe se ky i Tiranës, për nga mënyra se si është konceptuar të vendoset artistikisht së bashku me bunkerin dhe trupat e galerisë së Spaçit është ndër më të bukurit. Dua t'u them po ashtu se është një nga objektet më të vizituar sot për sot në Kryeqytet e prandaj është mirë të ruhet e mirëmbahet e jo të prishet?
Sa për institucionet : një nga mendimet që më erdhi duke parë vandalizmin e memorialit qe se ky akt është kryer brenda një konteksti restaurimi me rastin e … vizitës së Papës. Kontrasti  kur njëqind metra më andej pushteti restauron kurse qytetarët  këtu shkatërrojnë të bën të tërbohesh me hipokrizinë e marrëdhënieve të institucioneve tona me qytetarët e saj.  Fakti që pushtetarët tanë bëjnë më shumë për një ditë që vjen Papa sesa për njerëzit që jetojnë përditë në këtë qytet nuk është pa lidhje me këtë që ndodhi. Ka shumë qytetarë që ndoshta e ndjejnë të huaj atë memorial pikërisht pse e ka bërë pushteti për instrumentalizim dh jo pse duhet bërë. Dhe e vërteta është se po të mos na ishte dhuruar Muri i Berlinit nuk do të ishte bërë. Kur do ta kuptojmë më në fund, si qytetarë e pushtetarë, se do ta respektojmë e ruajnë atë që bën pushteti vetëm kur ta ndjejmë se ajo bëhet për ne dhe jo për të na instrumentalizuar e manipuluar njëlloj si dikur kur na bënin të prisnim, siç  po presim Papën sot,  Hrushovin, Çu En Lajin, Bekerin, Bushin? Unë them se kur të vijë Rilindja e vërtetë do ta shohin të gjithë jo nga shkëlqimi i vizitave si ajo e Papës, por nga thjeshtësia e përkushtimi me të cilin punojmë përditë për mirëmbajtjen e të mirave tona publike.

Intervistoi Blerina Goce 

No comments: